της Δήμητρας Σπανού καθηγήτριας Χημικού
Ανάμεσα σε ραδιοκύματα και ψηφιακά
Μεγαλώνοντας και γερνώντας,
θα πρέπει να μάθουμε πια
να μην φοβόμαστε τις κρυμμένες σελίδες
Μηχανικές και λειτουργικές βλάβες σε κύτταρα και ιστούς
Χαλάρωση στην κυτταρική μεμβράνη, χαλάρωση και στους ιστούς και τα αγγεία
Κατά την μακρόχρονη και έντονη δρασηριότητα των κυττάρων η πλασματική μεμβράνη αυξάνει σε έκταση . 
Για να αποφύγει το κύτταρο αυτό το "ξεχύλωμα" χρησιμοποιεί μηχανισμούς που δεν είναι απόλυτα ξεκαθαρισμένοι για να επαναφέρει το κύτταρο στην καλή του κατάσταση
Ανάλογη χαλάρωση σε επίπεδο οργανισμού εμφανίζεται σε αγγεία του σώματος κατά την γήρανση
Στο κυκλοφορικό σύστημα που έχει συνεχή και έντονη δρασηριότητα σε όλη την διάρκεια της ζωής μας αυτή η χαλάρωση συναντάται συχνά.
Την χαλάρωση ακολουθεί η εναπόθεση ουσιών όπως το αμυλοειδές , γλυκοπρωτείνες , λιποειδή κ.α.
Μια από τις αιτίες της χαλάρωσης και της καταστροφής των ιστών είναι η γλυκοζυλίωση πρωτεινών. Η γλυκόζη σε ορισμένες συνθήκες συνδέεται (γλυκοζυλιώνει) το κολλαγόνο του συνδετικού ιστού ώστε αυτό να χάνει την αποτελεσματικότητά του. Ακόμα γλυκοζυλιώνει την αιμοσφαιρίνη και δεν γίνεται σωστά η οξυγόνωση των ιστών με συνέπεια να ατονούν και ακόμη με την γλυκοζυλίωση επηρρεάζονται και τα αιμοφόρα αγγεία του σώματος
Τα σοβαρό ζήτημα της γλυκοζυλίωσης συναντάμε σχεδόν σε κάθε ένα από τα φαινόμενα που συνδέονται με το γήρας
Μειωμένος ο μεταβολισμός, απώλεια μυικής μάζας
Ο βασικός μεταβολισμός μειώνεται με την ηλικία. Σε άτομα νεαρής ηλικίας ο βασικός μεταβολισμός είναι σχεδόν διπλάσιος από αυτόν των ηλικιωμένων.
Η επίδραση από την γλυκοζυλίωση πρωτεινών ισχύει επίσης ανάλογα με αυτή των ιστών και των αγγείων
Η τροφοδοσία στα κύτταρα λόγω παραγόντων δεν γίνεται κανονικά (γλυκοζυλίωση ινσουλίνης).
Παρατηρείται μείωση των πρωτοπλασματικής μάζας του σώματος, με αποτέλεσμα την απώλεια Καλίου που βρίσκεται μέσα στα κύτταρα. Αποτέλεσμα είναι η απίσχανση στο μυικό σύστημα, και η μείωση της λειτουργίας των νευρομυικών συνάψεων.
Ατονία και εξασθένηση του μυικού συστήματος
Εχει παρατηρηθεί επίσης ότι με την ηλικία οι μυες εξασθενούν και ο μυικός τόνος πέφτει . Οι ηλικιωμένοι συχνά παραπονιούνται ότι "χάνουν ις δυνάμεις τους"
Η δύναμη που αναπτύσεται κατά την μυική συστολή των σκελετικών μυών μπορεί να φτάσει τα 3-4 Kg ανά τετραγωνικό εκατοσό εγκάρσιας διατομής δηλαδή πολύ σημαντική. Για να γίνει αυτό υπόρχει ένας βασικός μηχανισμός για την συστολή της μυικής ίνας. Για να γίνει αυτό και αφού έχει προηγηθεί σχετικό νευρικό ερέθισμα, ελευθερώνεται ασβέστιο σε μεγάλη συγκέντρωση. Στην συνέχεια ξεκινάει η διαδικασία της συστολής των μυικών ινιδίων με την βοήβεια της πρωτείνης μυοσίνης. Η μυοσίνη στα άκρα της συνδέεται με μια άλλη βασική πρωτείνη την ακτίνη και δημιουργούν πρόσκαιρα το σύμπλοκο ακτινομυοσίνη. Κατά τον σχηματισμό αυτού του δεσμού οι κεφαλές της μυοσίνης κάπτονται προς το μέσο του σαρκομερίδιου του μυικού ινιδίου . Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ελαττώνεται το μήκος του και το ινίδιο να συσπάται.
Στην συνέχεια αντιστρέφεται η πολικότητα και το ασβέστιο απομακρύνεται και ο δεσμός ακτίνης-μυοσίνης καταστρέφεται. Για να γίνουν όμως αυτά χρειάζεται ενέργεια και την παίρνουν αποκλειστικά από την διάσπαση του ATP σε ADP. Τον ρόλο του ενζύμου για την διάσπαση του ATP παίζει πάλι η μυοσίνη με την βοήθεια του ασβεστίου.
Το ATP δεν υπάρχει στα κύτταρα σε μεγάλες ποσότητες. Δημιουργείται στον οργανισμό με τον διαρκή μεταβολισμό των ουσιών κυρίων της γλυκόζης και των λιπαρών οξέων.
Ένα άλλο ανάλογο φαινόμενο είναι ο λεγόμενος "μυικός τόνος". Τον μυικό τόνο πετυχαίνουν οι μυες με αλλεπάλληλα νευρκά ερεθίσματα που συνεχίζουν με συνεχείς συσπάσεις όπου η μια διαδέχεται την άλλη , πρωτού προλάβει να αποδιεγερθούν οι μυικές ίνες . Έτσι πετυχαίνεται μια ήπια συνεχής συστολή
Είναι λογικό ,στους ηλικιωμένους που ο μεταβολισμός τους εμφανίζεται μειωμένος - άρα λιγότερα είναι τα αποθέματα και η παραγωγή ATP , να έχουμε μικρότερο αποτέλεσμα δυναμης κατά την μυική συστολη. Εξ άλλου δεν είναι ο ίδιος πάντα ο αριθμός των μυικών ινών που συμμετέχουν στην σύσπαση Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι κατά το γήρας οι μύες ατροφούν και λιγοστεύουν
Απώλειες ιστού σε όργανα και αδένες.
Λιγοστεύει η απότεσματική λειτουργία οργάνων και η ενδοκρινική δραστηριόητα των αδένων
Στους νεφρούς με την αύξηση της ηλικίας η νεφρική μάζα μειώνεται. Μειώνονται επίσης και οι λειτουργικοί νευρώνες καθώς και αποτελεσματικότητα των οργάνων
Μειώνεται το βάρος και η απορροφητική επιφάνεια του λεπτού εντέρου. Αδυνατούν πλέον να απορροφήσουν ορισμένες ουσίες όπως D ξυλόζη, L λυσίνη, ασβέστιο κ.α.
Στο ήπαρ τα ηπστικά κύτταρα μεταβάλλονται. Λιγοστεύουν τα μιτοχόνδρια (παραγωγή ενέργειας) και αυξάνονται τα λυσοσώματα και η δράση των υδρολυτικών ενζύμωμ(διάλυση ουσιών κυττάρου) και
Μείωση των εκκρίσεων του οργανισμού .Μέιωση του παγκρεατικού υγρού, του γαστρικού υγρού, της παραγωγής σίελου στο στόμα, η ηπατική ροή,.
Η ανεπαρκής οξυγόνωση των οργάνων που οφείλεται στην γλυκοζυλίωση της αιμοσφαιρίνης (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη GHb) είναι μια από τις βασικές αιτίες της μειωμένης αποτελεσμαικότητας των οργάνων και της καταστροφής τους
Η λειτουργία του εγκεφάλου
Ο Εγκέφαλος υποβαθμίζεται ως προς την λειτουργία του. Το βασικό καύσιμο του εγκεφάλου, η γλυκόζη, υποκαθίσταται σιγά σιγά από άλλες ουσίες ,
όπως κετονικά σώματα ,που παράγονται από τον μεταβολισμό λιπαρών ουσιών. Αυτές οι ουσίες καταφέρνουν και περνούν τον εγκεφαλονωτιαίο φραγμό των αγγείων, που ατονεί με το γήρας και υποβαθμίζεται έτσι η καλή λειτουργία του εγκεφάλου Η οξειδωτική δράση ουσιών που παρατηρούνται με τον χρόνο αλλά και η γενικότερη τροφοδοσία του εγκεφάλου μέσω των αγγείων επιβαρύνονται σταδιακά με την πάροδο της ηλικίας.
Ακόμα εμφανίζεται ατροφία περιοχών του εγκεφάλου όπως ο ιππόκαμπος με αποτέλεσμα μείωσης σχετικών λειτουργιών.
Σημαντικές βλάβες στον εγκέφαλο προκαλούν επίσης τα γλυκοζιωμένα παράγωγα πρωτεινών AGE. Κολλώδη AGE δημιουργούν συμπαγείς μάζες πρωτεινών που συναντάμε σε εγκεφάλους ασθενών με νόσο Altzheimer
Διαταραχές στον ύπνο
Ο ύπνος είναι μια απαραίτητη διαδικασία επιβράδυνσης λειτουργιών του εγκεφάλου. Στους υπερήλικες εμφανίζονται διαταραχές στον ύπνο. Η εξήγηση που δίνεται είναι, πως οι διαταραχές αυτές όπως και εν μέρει η γεροντική άννοια, οφείλονται επίσης, κυρίως στην μείωση του ρυθμού μεταβολισμού της γλυκόζης, που είναι το κατ΄εξοχή καύσιμο του εγκεφάλου. Αντί αυτής, έχουμε αύξηση των κετοσωμάτων που χρησιμοποιούναι σαν καύσιμο για τον εγκέφαλο. Φυσιολογικά τα κετοσώματα δεν χρησιμοποιούνται σαν καύσιμο για τον εγκεφάλο, γιατί είναι μεταξύ των ουσιών που ο εγκεφαλικός φραγμός δεν επιτρέπει να εισέλθουν στα κύτταρα του εγκεφάλου
Όμως με την γήρανση αυξάνεται η διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού.
Η μείωση του μεταβολισμού της γλυκόζης συμβαίνει γιατί δεν παράγονται επαρκώς ένζυμα του μεταβολισμού της λόγω της μείωσης του παγκρεατικού υγρού.
ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
ΑΠΟ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΒΙΟΜΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΙΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ
Εξ αιτίας των επιδράσεών τους σε βιομόρια οι ελεύθερες ρίζες έχουν συσχετιστεί με εκφυλιστικές παθήσεις του οργανισμού ( διαβήτης καταράκτης Alzheimer, διάφορες μορφές καρκίινου, καρδιαγγειακές παθήσεις και γήρανση )
Διαβήτης Ηλικιωμένων
Είναι μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και από διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, των λιπιδίων και των πρωτεϊνών, Οφείλεται στην μειωμένη παραγωγή ενζύμων .
Κατά την γήρανση οι αδένες υποβαθμίζονται και παράγουν λιγότερες εκκριτικές ουσίες .
Στο πάγκρεας , η παραγωγή του παγκρετικού υγρού μειώνεται και συνεπώς επηρρεάζονται τα ένζυμα που είναι υπεύθυνα για την διάσπαση των πρωτεινών (αρχικά) και στην συνέχεια των λίπων και υδατανθράκων . Επίσης λιγοστεύει και ο αριθμός των κυττάρων που παράγουν την ορμόνη ινσουλίνη , που παράγεται σε ειδικά κύτταρα του παγκρέατος και που είναι υπεύθυνη για την διατήρηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα (ο διαβήτης που συνήθως εννοούμε)
Σαν συνέπεια εμφανίζονται τύποι διαβήτη που δεν εξαρτώνται απαραίτητα από την παραγωγή της ινσουλίνης αλλά από τα από ένζυμα του παγκρεατικού υγρού που διασπούν τους υδατάνθρακες.
Alzheimer και γεροντική άννοια
Θεωρείται σαν αποτέλεσμα εκφυλισμού και νευρωνικής οξειδωτικής βλάβης των νευρώνων του εγκεφάλου που προκαλούνται από οξειδωτικό στρες και συμβαβίζει με την αύξηση της ηλικίας. Λόγω μετουσίωσης μεμβρανιακών πρωτεινών προσκόλλησης (SNARE) ή αιθυλμηλεϊμίδιο, συμβαίνει σύντηξη και προσκόλληση μεμβρανών που σχετίζονται με τα συναπτικά κυστίδια μέαα στα οποία φυλάσσονται οι νευροδιαβιβαστές. Έτσι η δράση του νευροδιαβιβαστή διακόπτεται. Έρευνες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι η βιταμίνη Ε μπορεί να εξουδετερώσει αυτή τη διαδικασία.
Η κακή τροφοδοσία του εγκεφάλου με μείωση της γλυκόζης όπως εμφανίζεται στους ηλικιωμένους διαβητικούς, με υψηλή πίεση και υπερλιπιδαιμία επηρρεάζει αρνητικά τις λειτουργίες του εγκεφάλου και συνδέεται με την Άννοια και την νόσο Alzheimer
Το τμήμα του εγκεφάλου που φαίνεται ότι σχετίζεται με τη μνήμη και ονομάζεται ιππόκαμπος, επηρεάζεται ιδιαίτερα τόσο από τις μεταβολές της πιέσεως (υπερτασικοί ασθενείς) όσο και από τις μεταβολές του σακχάρου (υπεργλυκαιμία ή υπογλυκαιμία στον διαβήτη
www.enet.gr/?i=news.el.article&id=289498
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21971407
Τον σχηματισμό β αμυλοειδούς , της πρωτείνης που σχετίζεται με την ασθένεια Αltzheimer στον εγκέφαλο εμποδίζει ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό , η κουρκουμίνη που υπάρχει στην ρίζα του τροπικού φυτού κουρκουμάς (χρυσόριζα)
Καταρράκτης
Ο κρυσταλλοειδής φακός του οφθαλμού είναι διάφανος και μαλακός. Αυτά επηρρεάζονται από τις πρωτεϊνες και το υγρό του φακού. Με το πέρασμα των χρόνων αλλάζει η σύσταση των πρωτεινών κυρίως λόγω γλυκοζυλίωσης και επίσης συσσωρεύεται υγρό στον φακό, ώστε διαταρράσσεται η ισορροπία μεταξύ υγρών συστατικών του φακού και των άλλων. Ο κρυσταλλοειδής φακός αρχίζει προοδευτικά να θολώνει. Ετσι ξεκινά ο καταρράκτης , που προκαλεί μια σταδιακή μείωση της όρασης. Χωρίς να έχουν διερευνηθεί πλήρως τα αίτια που προκαλούν τον καταρράκτη αποδεικνύεται σην πράξη πως μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνη C και βιταμίμη Α προλαβαίνουν την εμφάνιση του καταρράκτη
Μορφές καρκίνου
Όταν το DNA και το RNA χτυπηθούν από τις ελεύθερες ρίζες, προκαλούνται μεταλλάξεις και καρκίνος.
Οι ελεύθερες ρίζες προκαλούν βλάβη στις βάσεις του DNA, καθώς και σπασίματα στα σκέλη του DNA.
Ακόμα τα προιόντα που παράγονται μετά από σύνδεση σαχάρων του αίματος με πρωτείνες (προιοντα γλυκοζυλίωσης ή AGE) επηρρεάζουν το DNA.
Αυτά τα AGE προιόντα μπορεί να συνδεθούν με πρωτείνες μεταφοράς μυνημάτων και έτσι να αλλοιωθεί ή και να καταργηθεί η έκφραση των γονιδίων - μεταγραφή πρωτεινών του πυρήνα- και ακόμα μπορεί να δεσμευθούν απευθείας στον πυρήνα και να αλλοιώσουν το DNA.
Παρόμοια βλάβη στου DNA μπορεί να προκαλείται από την ιονίζουσα ακτινοβολία, που τα αποτελέσματά της είναι παρόμοια με το οξειδωτικό στρες. Αυτές οι βλάβες στα κύτταρα έχουν ενοχοποιηθεί για την γήρανση και τον καρκίνο.
Τελικά όπως φαίνεται η ζωή είναι μια διαδικασία που δημιουργεί φθορές. Όμως αν γνωρίζουμε τι ακριβώς μας συμβαίνει, μπορούμε να συνεχίσουμε την ζωή μας ως τα βαθειά γεράματα και να την προσαρμόσουμε έτσι με φροντίδα και συντήρηση, ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τις δραματικές και οδυνηρές αλλαγές που οφείλονται στις φθορές των ιστών και των οργάνων από τα γηρατειά.
Δήμητρα Σπανού
ΠΗΓΕΣ
ΕΓΧΕΙΡιΔΙΟ ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗΣ Φραγκίσκου Χανιώτη Διδάκτορος Ιατρικής Παν. Αθηνών 1992
ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Λουκάς Μαργαρίτης 1989
ΕΠΙΤΟΜΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ιωάννης Χατζημηνάς 1946
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΑΣ Παναγιώης Οικονομόπουλος 1991
https://www.retinacenter.gr/ti-einai-o-kataraktis