της Δήμητρας Σπανού καθηγήτριας χημικού
υπό κατασκευή
Ορμόνες είναι ουσίες που αποτελούν έναν από τους τρεις τύπους των σηματοδοτικών μορίων δηλαδή των μορίων που μεταφέρουν ένα μύνημα και συντελούν στην επικοινωνία των κυττάρων του οργανισμού μεταξύ τους.
Οι άλλοι δυο τύποι σηματοδοτικών μορίων είναι οι τοπικές ορμόνες που επηρρεάζουν γειτονικά μόρια και διανύουν σχετικά μικρές αποστάσεις και οι νευροδιαβιβαστές που εκκρίνονται από τα νευρικά κύτταρα κατόπιν διεγέρσεως από ηλεκτρικό ρεύμα
Οι ορμόνες που παρασκευάζονται από εξειδικευμένα επιθηλιακά κύτταρα του οργανισμού που βρίσκονται στους αδένες. Διαπερνούν τα τριχοειδή αγγεία του αίματος και μεταφέρονται μέσω του αίματος εκεί όπου πρόκειται να δράσουν , σε ανάλογα όργανα ή κάποια άλλα μέρη του σώματος
Με τους νευροδιαβιβαστές έχουν πολλά κοινά σημεία αλλά και διαφορές
Μεταφέρονται και τα δυο μέσω του αίματος συνδέονται με τα κύτταρα που επηρρεάζουν σε ορισμένα σημεία (υποδοχείς) . Όμως η δράση των νευροδιαβιβαστών που εκκρίνονται από τα νευρικά κύτταρα και επηρρεάζουν επίσης νευρικά κύτταρα, είναι ακαριαία σε αντίθεση με τις ορμόνες. Αυτές εκκρίνονται από διαφόρους αδένες και επηρρεάζουν διάφορα είδη κυττάρων με διαφορετικό ρυθμό. Πολλές φορές η δράσης τους κρατά μεγάλο διάστημα αλλά και η επίδρασή τους δεν είναι άμμεση.
Εδώ μας ενδιαφέρουν οι ενδοκρινείς αδένες που εκκρίνουν ουσίες στον οργανισμό και όχι στο εξωτερικό περιβάλλον. (όπως οι εξωκρινείς π.χ. ιδρωτοποιοί αδένες) Υπάρχουν και οι μικτοί αδένες όπως το πάγκρεας με ενδοκρινή και εξωκρινή δράση.
Από τους αδένες αυτούς, αυτοί που βρίσκονται μέσα στον εγκέφαλο,
ο υποθάλαμος η υπόφυση και η επίφυση ρυθμίζουν ζωτικής σημασίας λειτουργίες: Ο υποθάλαμος την ομοιόσταση του οργανισμού
(πίεση, θερμοκρασία οξύτητα, νερό κ.λ.π.), η υπόφυση ελέγχει όλους τους περιφεριακούς αδένες του σώματος και η επίφυση ελέγχει την παραγωγή μελατονίνης και μέσω αυτής επηρεάζει πολλά όργανα και αδένες σε λειτουργίες όπως η εγρήγορση και ο ύπνος, η σεξουαλικότητα, η αύξηση του σώματος, οι κιρκαδικοί ρυθμοί και οι βιορυθμοί
Στην βάση του λαιμού μπροστά
βρίσκεται ο δίλοβος θυροειδής αδένας που παράγει ορμόνες για τον μεταβολισμό την ανάπτυξη του οργανισμού και το νευρικό σύστημα
και πίσω οι 4 παραθυρεοειδείς αδένες , εκκρίνουν την παραθορμόνη (PTH), μια πεπτιδική ορμόνη, που ελέγχει την ποσότητα ασβεστίου και φωσφορικών ιόντων στο πλάσμα και μέσω αυτών την καλή λειτουργία των μυών και την ανάπτυξη των οστών, την λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών και επηρρεάζει επίσης ορμόνες και ένζυμα.
Ο θυμός αδένας πίσω από την κορυφή και στο κέντρο του στέρνου, συντελεί στην ωρίμανση αντισωμάτων του ανοσοποιητικού.
Στο πίσω μέρος από κάθε νεφρό μας βρίσκονται τα επινεφρίδια που παράγουν ορμόνες που είναι υπεύθυνες για την ομοιόσταση (ισορροπία)του οργανισμού σε νερό, κάλιο και νάτριο, τον μεταβολισμό και την αντιμετώπιση του στρες
Σε μορφή γλυκογόνου αποθηκεύονται οι υδατάνθρακες στο πάγκρεας και για να ελευθερώσουν γλυκόζη απαιτείται ινσουλίνη
Με την ενδοκρινής δράση στο πάγκρεας ρυθμίζεται ο μεταβολισμός των υδατανθράκων, με τις ορμόνες ινσουλίνη και την ανταγωνιστική της γλουκαλίνη
ενώ στους όρχεις και τις ωοθήκες έχουμε των έλεγχο των χαρακτηριστικών του φύλου και της αναπαραγωγής
Ο τοκετός ξεκινά με τις ορμόνες της γέννας βασοπρεσίνη και ωκυτοκίνη
Από τον προστάτη και ιστούς επίσης παράγονται προσταγλανδίνες με ανταγωνιστική δράση σε άλλες ορμόνες
Ανάλογα με την χημική τους δομή και τον τρόπο δράσης τους
έχουμε τις παρακάτω κατηγορίες
Τις ορμόνες παράγωγα στεροειδών.
Κεντρικό τμήμα του μορίου τους είναι ο στεροειδής δακτύλιος
α.Τα κορτικοστεροειδή επινεφριδίων
στεροειδής δακτύλιος
αδρεναλίνη κορτικοστερόνη κορτιζόνη
Είναι μικρά μόρια οξέων όπως η κορτικοστερόνη η κορτιζόνη και η αλδοστερόνη που έχουν μέσα έναν πενταμελή δακτύλιο και σαν μητρική ουσία την χοληστερόλη. Δεν αποθηκεύονται , ελευθερώνονται μόλις συντεθούν
β. Κορτικοειδή των γεννητικών αδένων
οιστρογόνα
οιστριόλη οιστραδιόλη οιστρόνη
ανδρογόνα
τεστοστερόνη
Τις Ορμόνες παράγωγα αμινοξέων
α Ορμόνες του θυρεοειδούς προέρχονται από το αμινοξύ τυροσίνη
το αμινοξύ τυροσίνη
.jpg)
και οι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα τρι ιωδοθυροξίνη, η θυροξίνη
Ορμόνες των επινεφριδίων που προέρχονται από τυροσίνη και υδρόξυτυροσίνη
(1) 
(2) 
(3)
αδρεναλίνη (1) και νόραδρεναλίνη(2) παράγωνται από την υδρόξυτυροσίνη(3)
Η αδρεναλίνη συντίθεται από το αμινοξύ τυροσίνη και η νοραδρεναλίνη συντίθεται από ντοπαμίνη, και με την παρουσία τυραμίνης
β. Τις ορμόνες των ιστών
Πρωτογενείς αμίνες - ορμόνες των ιστών-, η τυραμίνη, ισταμίνη, σεροτονίνη, και μελατονίνη
ι
ισταμίνη, τυραμίνη, σεροτονίνη, μελατονίνη όλες παράγωγα της τυροσίνης
Ορμόνη των ιστών θεωρείται και η ντοπαμίνη
Ορμόνες πολυπεπτίδια
Εκκρίνονται από διάφορους ιστούς είναι πεπτιδικής ή πρωτεινικής σύστασης και πολλές φορές επιρεάζουν την έκκριση άλλων ορμονών.
Είναι πολυάριθμες (πάνω από 30) , γνωστότερη είναι η ινσουλίνη
ινσουλίνη εκκρίνεται από το πάγκρεας
Γλυκοπρωτείνες (Σύνθετες πρωτείνες με υδατάνθρακες)
Η ωχρινοτροπίνη και θυρεοειδή
Προσταγλανδίνες
Ορμόνες κυρίως του προστάτη (οι γνωστές πάνω από 10) . Είναι οξέα μα κυκλοπεντανικό δακτύλιο και 20 άτομα άνθρακα που προέρχονται από ακόρεστα οξέα ω6 που μετατρέπονται σε γ.λινολενικό και στην συνέχεια σε
Είναι μικρά λιποδιαλυτά μόρια και εισέρχονται μέσα στο κύτταρο για να δράσουν ενεργοποιόντας τη µεταγραφή ειδικών γονιδίων
ΠΗΓΕΣ
Βιολογία Α Λυκείου
Μαθήματα Οργανικής Χημείας Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βαρβόγλη
https://www.slideshare.net/paixtaki/11-30625694
https://el.wikipedia.org/wiki/Οιστρογόνο
https://el.wikipedia.org/wiki/Ντοπαμίνη
ακατεργαστο
Η τεστοστερόνη εκκρίνεται από τους όρχεις. Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Τόκιο σε μια μελέτη με αρουραίους βρήκαν ότι οι ασκήσεις αντοχής μπορεί να προκαλέσουν την έκκριση ανδρογόνων ορμονών απευθείας στους μύες. Οι ασκήσεις αυτές αυξάνουν τη δραστηριότητα της 5- α-αναγωγάσης, η οποία παράγει διυδροτεστοστερόνη.
Η τεστοστερόνη είναι μια στεροειδής ορμόνη που ανήκει στην ομάδα των ανδρογόνων. Σταθηλαστικά η τεστοστερόνη εκκρίνεται από τους όρχεις των αρσενικών και τις ωοθήκες των θηλυκών, αν και μικρές ποσότητες εκκρίνονται και από άλλους αδένες, όπως τα επινεφρίδια
https://archive-gr-2014.com/gr/d/2014-01-07_3489312_3/ΝΙΚΟΛΑΟΣ-Γ-ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ-MD-Ειδικός-Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος-Laser-Αποτρίχωση-Αισθητική-Δερματολογία-Χειρουργική-Δέρματος-Μεσοθεραπεία-ndash-Δέρμα-Ευαίσθητο-Υπερευ