H Ελλάδα της παγκοσμιοποίησης. Αναφορές στο βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη "Πλανητική πολιτική μετά τον ψυχρό πόλεμο".

2017-01-04 11:29

 

της Δήμητρας Σπανού

υπό κατασκευή

 

Τα μικρά χρήσιμα βιβλιαράκια 

Σε διάφορες στιγμές της ιστορίας είχαν βρεθεί κάποιοι καλοπροαίρετοι (Ή ΌΤΙ ΆΛΛΟ) άνθρωποι που προσπάθησαν να περιγράψουν και να δώσουν, με απλό και περιεκτικό τρόπο, μεγάλα ζητήματα και κοσμοθεωρίες της που απασχολούν την κάθε  εποχής.

 Είναι μικρά σχετικά δημοσιεύματα, οι λεγόμενες μπροσούρες, που μπορεί να βρεθούν στα χέρια κάθε τύπου αναγνώστη, κάθε  ηλικίας και κοινωνικής προέλευσης και μόρφωσης.

 Ένα τέτοιο μικρό βιβλίο που εξυπηρετει την ανάγκη αναγνωστών να ενημερωθουν για τις σημαντικές αλλαγές ,κοινωνικές πολιτικές οικονομικές διαβίωση αξιών καιότι άλλο που τρέχουν στην εποχή μας και μόλις και μετά βίας καταφέρνουμε να διακρίνουμε ορισμένα πράγματα χωρρίς όμως να φτάνουμε στο βάθος των γεγονότων και της  κατεύθυνσης που οδηγούνται οι μελλοντικές κοινωνίες.

Δεν είναι δυνατόν να δούμε καθαρότερα κάτω απότην πίεση διωγμών στρατοπέδων εξανδραποδισμών απομόνωσης φτώχειας και θανάσιμων κινδύνων που μας περικυκλώνουν εδώ και δεκαετίες. 

Ας ακολουθήσουμε λοιπόν τον στγγραφέα που δείχνει να έχει μια γενικότερη και ψυχραιμότερη εικόνα της τρέχουσας ιστορικής φάσης και σε σημεία να αφήνει να καταλάβουμε, ότι θεωρεί αυτήν την ιστορική περίοδο, σαν την είσοδο για μια άλλη, νέα διευθέτηση των πλανητικών θεμάτων, την  οποία μάλλον φαίνεται ότι επικροτεί. 

   

Το  Planetarische Politik nach dem Kalten Krieg. Akademie Verlag, Berlin 1992

με μετάφραση στα Ελληνικάν

ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΨΥΧΡΟΠΟΛΕΜΟ

Στα Ελληνικά μεταφράστηκε από τις Εκδόσεις Ποντίκι, δεν αναγράφεται ημερομηνία κυκλοφορίας αλλά πρέπει να είναι σχετικά πρόσφατη.

 

Πως το συγκεκριμένο βιβλίο δίνει απάντηση σε  ερωτήματα του συνηθισμένου παγκόσμιου μέσου σημερινού ανθρώπου 

*ερωτήματα που συνήθως είναι αγωνιώδη, απελπισμένα και τραγικά 

 

Παλιότερα στις δεκαετίες των 1970- 90, εμείς, που σήμερα πια η ηλικία μας είναι γύρω στα  'ήντα,

ξέραμε κάποια γενικά πράγματα για το, τι είναι  η αποικιοκρατία και ο  ιμπεριαλισμος 

(που ήταν τότε από τα σύγχρονο θέματα συζήτησης σε φοιτητικούς και άλλους κύκλους)

Ακόμη, είχαμε ακούσει σε πολλές συζητήσεις,  κυρίως από τους περισσότερο πολιτικοποιημένους  της εποχής εκείνης, για την εκμετάλλευση του τρίτου κόσμου  από την Δύση 

ή για την Ευρώπη των δύο ταχυτήτων αργότερα, -και τα δυο φαινόμενα αρνητικά και κατακριταία-. 

Προλάβαμε ακόμα και σκέψεις για την παγκοσμιοποίηση που έρχόταν. 

Δεν  καταφέραμε όμως οι περισσότεροι να την συνδέσουμε  τότε με τα σύγχρονα φαινόμενα ώστε να φρίξουμε αρκετά. 

Το βιβλίο αυτό μοιάζει να έρχεται σαν συνέχεια στην ενημέρωσή μας που διακόπηκε τότε για τον ένα ή τον άλλο λόγο

Όμως είναι τόσο χρήσιμο όσο κι εκείνα που ακούγαμε ή διαβάζαμε τότε, γιατί όσοι επιβιώνουμε σήμερα,  60 και βάλε χρόνων οι περισσότεροι, είμαστε γεμάτοι αναπάντητα ερωτηματικά, πράγμα ανεπίτρεπτο για την ώριμη ηλικία που διανύουμε. Στα οποία εδώ  παίρνουμε κάποιες απαντήσεις  (Με τον έναν ή και με τον άλλο τρόπο) !

 Τα ερωτηματα όπως:

 Γιατί γίνεται επί τόσες δεκαετίες  ψυχρός πόλεμος στην μια ή την άλλη περιοχή του πλανήτη; 

Πως και γιατί οι γενοκτονίες των λαών; 

Γιατί καταστρέφονται παραγωγικές δυνάμεις της μιας  χώρας μετά την άλλη και όλες οδηγούνται σε κρίσεις;  και άλλα πολλά.

Και το καλό είναι πως αυτό το σχετικό βιβλιαράκι-βοήθημα δίνει  κάποιες από τις απαντήσεις αυτές.

Άσχετα αν δεν συμμεριζόμαστε τις προσωπικές απόψεις του συγγραφέα που φαίνεται να αισιοδοξεί για την πορεία των γεγονότων και γενικά να μην αντιτίθεται στις λογικές των αυτοκρατοριών ή υπερδυνάμεων ή πλανητικών δυνάμεων

Τον ευχαριστούμε πάντως, παρ' ότι δεν ζει πια (όπως μς ενημερώνουν), 

τον ευχαριστούμε  γιατί

 στο αγωνιώδες ερώτημα  της γενιάς μου 

ΓΙΑΤΙ  ΟΛΟΣ ΑΥΤΟΣ Ο ΠΑΡΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΟΥ ΖΟΥΜΕ; 

δίνεται απάντηση από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου αυτού, 

Είναι σαν να μας λέει  με απλά λόγια ο συγγραφέας:

 κοίτα φίλε, 

εδώ πρόκειται για πλανητική πολιτική και μάλιστα της εμβέλειας και της πολιτική επιβολής που έχει μια αυτοκρατορία  (που στο εξής θα την λέμε Πλανητική Δύναμη) η οποία έρχεται σαν συνεχεια των αποικιοκρατοριών  και του ιμπεριαλισμού 

Έτσι στην σελίδα 12 (εκδόσεις Ποντίκι)  γράφει:

Ο πλανητικος χαρακτηρας της πολιτικης, δεν απορέει απο την υπαγωγή της πολιτικής δραστηριότητας urbi et orbi σε ορισμένους κανόνες που αναγνωρίζονται απο όλους. Μάλλον αντίστροφα έχουν τα πράγματα. Κανόνες με οικουμενικό χαρακτήρα η τουλάχιστον οικουμενική αξίωση , γεννιούνται ως ιδεατά συμπαρομαρτούντα φαινομενων πλανητικου βεληνεκους και σκοπευουν να  ρυθμίσουν τις σχεσεις , μεταξύ πλανητικκων δυναμεων , τουλαχιστον σε περιοδους που κατα την εκαστοτε γενικη αντιληψη ειναι ομαλες. 

απο το βιβλιο του Παναγιωτη Κονδυλη  Πλανητικη πολιτικη μετα τον ψυχρο πολεμο

 

¨ετσι λοιπόν  μην ψάχνεις σήμερα, την λογική σου που ήξερες. 

Βέβαια  θα του απαντούσαμε πως, αυτή η λογική , είναι  οι κανόνες και οι νόμοι, που ο καθένας ήξερε από παλιά και που τελικά,  έρχονται μέσα στους αιώνες σαν  το αποτέλεσμα μιας αγωνιώδους προσπάθειας του ανθρώπινου ζώου,  να ανέβη από τα βάθη της προιστορίας και της ιστορίας του , για να  φέρει μέχρις εδώ κάποια συμπεράσματα, τα οποία κατοχύρωσε στην συνέχεια  σαν αξίες και νόμους.

Όπως για παράδειγμα 

τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο σεβασμός στην περιουσία των άλλων κ.λ.π. 

το δικαίωμα των παιδιών να έχουν τους γονείς τους και των γονιών να μεγαλώνουν και να αναθρέφουν τα παιδιά τους

την ίση κοινωνική μεταχείριση και τον εξοβελισμό του κάθε ρατσισμού

την εφαρμογή κανόνων που να θεσπίζονται με διαφάνεια και όχι να εξυπηρετούν τις πλανητικές δυνάμεις κ.α.

ώστε να μπορέσει έτσι να ζήσει ο άνθρωπος 

 

και,τα λοιπά.  Αλλά που να μιλήσει κανείς...

Τέτοιοι κανόνες λοιπόν που να εντάσονται στην κοινή λογική δεν εφαρμόζονται πια.

 

 Αλλά δεν υπάρχει και τίποτα άλλο έτοιμο.  Που να μοιάζει με ιδέα ή με σχέδιο και να αφορά όλους . Που να πείθει. Γιατί  η απληστία και η κακουργία που την συγχαίουν με την ανάπτυξη, είναι το μόνο που φαίνεται πίσω από τα αποτρόπαια γεγονότα της εποχής μας .

Βέβαια, εδώ μας εξηγεί, πως

Οι καινούργιοιι  Κανόνες γεννιούνται  ως ιδεατά συμπαρομαρτούντα  φαινομένων πλανητικού βεληνεκούς. Σαν να θέλει να πει, 

αν υπάρξει ανάγκη για ιδέες, κανόνες κ.α. ώστε να προχωρήσουμε την υπόθεσή μας (που βέβαια, πρέπει να έχει συμπαντική εμβέλεια) , 

τότε ,

βγάζουμε και κάποιους κανόνες και τους εφαρμόζουμε. 

 Δηλαδή θέτουμε τους κανόνες για να αιτιολογήσομε τις   πράξεις και τα γεγονότα   που συμβαίνουν είναι δηλαδή αυτοί οι κανόνες κάτι σαν αναγκαίο κακό ; Αλλιώς ποιος θα το θυμόταν !

Τελικά.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που ασκούν την πλανητική πολιτική και βάζουν τους κανόνες;

Η απάντηση εδώ  είναι: όσες Δυνάμεις μπορούν να ασκήσουν πλανητική πολιτική (άσχετα με την έκταση ή τον τρόπο που μπορεί να συμβεί αυτό) που από εδώ και πέρα θα τις λέμε  Πλανητικές δυνάμεις . 

( Καλό βέβαια είναι να μην θυμηθούμε αυτήν τη στιγμή, όλα τα τραγικά  θύματα των Πλανητικών αυτών Δυνάμεων ανά τον κόσμο για να μπορέσουμε να καταλάβουμε μέχρι το τέλος)

Υπάρχουν βέβαια συνεχίζεται και άλλες μικρότερες Δυνάμεις που αναγκάζονται να προσαρμώσουν ανάλογα την πολιτική τους συμπεριφορά. Αυτές επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους τις υφιστάμενες σχέσεις μεταξύ των Πλανητικών Δυνάμεων

Εδώ θέλω να σημειώσω ότι κατά την γνώμη μου, υπήρχαν τέτοιες δυνάμεις μικρού και μεσαίου μεγέθους το 1992 όταν  γραφόταν το βιβλίο αυτό. 

Υπήρχαν βεβαίως και σε προπλανητικές εποχές  (ορολογία του βιβλίου) 

Όχι όμως σήμερα αρχές 2017 στους Νέους Χρόνους (και αυτός χαρακτηρίισμός στο βιβλίο) κατά την ταπεινή μου γνώμη μικρότερες Δυνάμεις δεν υπάρχουν πια 

και ότι κυκλοφορεί ελεύθερο έχει το πρόσωπο της παγκόσμιας πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής απολυταρχίας.

 

Με ποιον τρόπο φτάσαμε στην τελική φάση της παγκόσμιας κυριαρχίας

ή όπως μέσα έτσι και έξω...

Εδώ λέει η εξέλιξη όπως έρχεται  δεν αποτελεί μια μετατροπή απλών και συνθετων δομών των προυπάρχουσών κοινωνιών σε πολυπλοκότερες αλλά μεταβολή που συμβαίνει όταν υπάρχει μια  
"επίταση της πυκνότητας" σε ορισμένες καμπές (του χώρου και των συγκυριών)  που σημαδεύουν τις μεταβολές. (operation rechearche?)
Και  τονίζει στην συνέχεια πως για να ασκηθεί μια αποτελεσματική πολιτική ισχύος θα πρέπει να υπάρχει και ανάλογη εξέλιξη στο εσωτερικό μιας τέτοιας Δύναμης (με Πλανητικές αξιώσεις).
Δηλαδή όπως μέσα έτσι και έξω. 
Και αναφέρει στην συνέχεια τις τέσσερες φάσεις της πλανητικής κυριαρχίας
Περίοδος πρώτη από το 1600μ.Χ. 
Συμπίπτει με τα  πρώιμα χρόνια της αποικιοκρατίας, εποχής των ανακαλύψεων, των κατακτήσεων και του αποικιοκρατικού εμπορίου. Τότε ,  στο εσωτερικό των κρατών -μητροπόλεων υπήρχε μια χαλαρότητα στην εσωτερική οργάνωση  δεσπόζει η φεουδαρχική αριστοκρατία, ο κληρος και οι περιορισμένες ανάγκες της οικονομίας τους
Αντίστοιχα  η εκμετάλλευση των αποικιών ήταν κι αυτή χλίαρη και πλανητικής πολιτικής όχι έντονη
(το ηθικό και αργότερα νομικό θέμα αυτής της ίδιας της εκμετάλλευσης άλλων χωρών , αλλά  του τρόπου  που γινόταν, 
μοιάζει να μην απασχολεί καθόλου την θεωρία αυτήν).
 
Στο δεύτερο  στάδιο τρεις αιώνες αργότερα τα κράτη έχουν αρχίσει να δημιουργούν μέσα οργανωμένους διοικητικούς μηχανισμούς  και έτσι να  η πλανητική τους πολιτική γίνεται πιο αποτελεσματική. Όμως αυτοί οι μηχανισμοί δεν ήταν ακόμα ενιαίοι . Η πλανητική πολιτική της κάθε μεγάλης Δύναμης ασκείται σε εδάφη ασυνεχή και το μόνο που εξασφαλίζει την άσκηση εξουσίας της κέθε μιας από αυτές είναι η προσπάθει'ες τους να εξασφαλίσους τις ζώνες επιρροής τους. Οι οικονομικές και στρατιωτικές τους εγκαταστάσεις μοιάζουν διάσπαρτες σε έναν πλανήτη που δεν ελέγχουν απόλυτα . 
 
(Να σκεφτείτε μόνο πως οι πολιτικές αυτές  έβγαιναν από χώρες που προασπίστηκαν τις ιδέες για ελευθερίες και τις εθνικές κυριαρχίες κρατών όπως επίσης και τα ανθρώπινα δικαιώματα!!) 
 
Φτάνουμε στην τρίτη περίοδο . Εδώ Τα σύγχρονα τότε κράτη έχουν προχωρήσει την βιομηχανική επανάσταση και χαρακτηρίζονται από μοντέλα οικονομικού φιλελευθερισμού. Η πλανητική πολιτική γίνεται πιο έντονη και το πλανητικό δίκτυο επιρροής πυκνότερο με μεγαλύτερες δυνατότητες επικοινωνίας και οι μητροπόλεις (πλανητικές δυνάμεις)  παρέχουν τα  διοικητικά μέσα για οργάνωση μεγάλων χωρών. Οι ανταλλακτικές ανάγκες εντείνονται από την βιομηχανία και συνεπώς εξελίσσεται η επικοινωνία. Ακόμη η ανάπτυξη της βιομηχανίας στις αποικιοκρατικές χώρες, κάνει την ψαλίδα μέσα στις κοινωνία να ανοίγει με τους αστούς και τους προλετάριους να διαφοροποιούνται όλο και περισσότερο. Αντίστοιχα είναι τα φαινόμενα της μεγάλης διαφοράς στην οικονομία , προόδο και ανάπτυξη μεταξύ των κυρίαρχων και των αποικιακών λαών
Τέλος η μαζικοποίηση στην παραγωγή ευννοεί τον μαζικοποιημένον άνθρωπο των Δυτικών κοινωνιών  και αντίστοιχα οι λαοί που δυστύχησαν να αποικιοκρατηθούν, μαζικοποιούνται σε διεθνές πια επίπεδο
Και φτάνουμε στην στην τέταρτη περίοδο  την οποία υποθέτω ότι ο συγγραφέας δεν ευτύχησε να ζήσει γιατί όπως μας πληροφορεί το Internet πέθανε το   1998 
Τέταρτη και τελευταία φάση: Εφόσον το πλανητικό σύστημα έχει πλέον εδραιωθεί, οι μαζικός άνθρωπος καταφέρνει να αντικαταστήσει τον ολιγαρχικό φιλελεφθερισμό στο εσωτερικό των κυρίαρχων κρατών με μαζική δημοκρατία. Η πολυταλαιπωρημένη ισότητα και ανθρώπινα δικαιώματα θα πάρουν τώρα το πρόσωπο μιας διεκδίκησης στην ευημερία . Και όπως η μαζική βιομηχανία δεν θα έχει πλέον πρόβλημα να παράξει περισσότερα μαζικά προιόντα ,που βέβαια με τα πολλά θα έχουν βελτιωθεί και αυτά θα φτάσει η ανθρωπότητα σε αυτήν την ιδανική κατάσταση που πολύ θετικά παρουσιάζει αυτό το βιβλίο.
Εδώ δεν αντέχω να μην προσθέσω και το δικό μου σχόλιο παραφράζοντας την διάσημη φράση της Γαλλίδας Μαντάμ Ορλάντ (που είπε για την ελευθερία καθώς την ωδηγούσαν στην γκιλοντίνα)
 
Ω ΜΑΖΙΚΟΠΟΙΗΣΗ! ΠΟΣΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΕΠ ΟΝΟΜΑΤΙ ΣΟΥ
 
 
Είναι όμως τόσο εύκολο να φτάσουν αυτές οι μαζικοποιημένες πλέον κοινωνίες, σε οικονομίες που να ευημερούν και μέσω αυτού, να πραγματοποιήσουν την αναπτυγμένη κοινωνική δημοκρατία και την ισότητα των μελών της παγκόσμιας κοινωνίας;
 Εφόσον βέβαια οι τακτικές των αποικιοκατικών πολιτικών έχουν πλέον ξεπεραστεί (που αφήνουν κέρδη !) και έχει ξεπεραστεί επίσης το κλασσικό μοντέλο του καπιταλισμού που χωρίζει τους ανθρώπους σε αστούς και προλετάριους (που κι αυτο αφήνεικέρδη!) 
 Σε μια αντιστοίχιση, σε επίπεδο κρατών εθνών και λαών, μπορούμε να πούμε ως έχει ξεπεραστεί (αυτός τουλάχιστον  είναι ο στόχος)   το διαχωριστικό των αναπτυγμένων και υποανάπτυκτων χωρών.
Μα τότε τιμένει να προχωρήσουμε στην παγκόσμια ευημερία; 
Πλούσιοι μην ανησυχείτε! Δεν θα έρθει κανένας να σας τα πάρει.
Άλλο είναι το μεγάλο σχέδιο που έχει προγραμματιστεί
Η καινούργια ιδέα είναι να γίνει μια γρήγορη ανάτπυξη στις υποανάπτυκτες χώρες ... 
ακριβώς όπως στις προηγμένες μαζικές Δημοκρατίες, η ευημερία των ευρυτέρων μαζών επιτεύχθηκε περισσότερομε την δημιουργία νέου πλούτου , χάρη στην ανάπτυξη της τεχνικής και την άνοδο της παραγωγηκότητας της εργασίας.... (μεταφορά απότοβιβλίο σελ 22)
Κάποιο παράδειγμα παρακαλούμε;
 
Και απαντήστε μας στο παρακάτω ερώτημα. 
Α. Εάν υπάρχει κάποια τέτοια ώριμη μαζική Δημοκρατία που να την πάρουμε ως παράδειγμα, ποια είναι η σύσταση του πληθυσμού (αν εννοούμε ότι εννοούμε...)
 
Β. Γιαττί ήταν απαραίτητη αυτή η μαζικοποίηση για να ανέβει κάπως η ζωή μας. Δεν θα γινόταν αυτό ούτως ή άλλως με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και των τεχνικών; Και μάλιστα θα υπήρχε πολύ καλύτερη συμμετοχή στην νέα εποχή από αυτήν που μπορεί να έχει ο πολίτης της μαζικοποίησης. Εφόσον θα διατηρούσε την ταυτότητα του και την κρίση του ώστε να συμμετέχει ενεργά στην εξέλιξη των κοινωνιών;
 
Γ. Μήπως σε μια ευημερέστερη κοινωνία, που έρχεται σίγουρα με την τεχνολογία, οι πλούσιοι για ψυχολογικούς και άλλους λόγους έσπευσαν να βρουν τρόπο ώστε να γίνουν ανάλογα πλουσιότεροι;
 
και έτσι να εξοικονομηθούν τα έσοδα για την συνολική και παγκόσμια ανάπτυξη. 
 
 
συνεχίζεται