της Δήμητρας Σπανού
σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε τις ιστορικές συγκυρίες που μας έσπρωξαν στα χείλη της αβύσσου (ακόμα εκεί θα μας βρείτε)
υπό κατασκευή
Στην διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων αιώνων (των αιώνων της αποικιοκρατίας δηλαδή), υπήρξαν μικρότερες και μεγαλύτερες συγκρούσεις, όπου ισχυρά κράτη και αυτοκρατορίες προσπαθούσαν να αναδυθούν σαν ηγέτιδες δυνάμεις, ή απλά αμύνονταν εναντίον αυτών που είχαν τέτοιες πολιτικές.
Οι πιο σημαντικές από αυτές τις συγκρούσεις ήταν
Ο ακήρυχτος Αγγλοισπανικός πόλεμος(1585-1604).
Η εκστρατεία του Φίλιππου του 2ου της Ισπανίας εναντίον της Αγγλίας. το 1588
Η Ισπανική Αρμάδα αήτητος στόλος των Ισπανών που συγκροτήθηκε εναντίον της Αγγλίας
Ο στόχος ήταν αποκόψει την Αγγλική βοήθεια προς τους Ολλανδούς επαναστάτες των Κάτω Χωρών Αυτό θα είχε σαν συνέπεια να πάψει η πίεση των Αγγλικών επιθέσεων προς τα Ισπανικούς μεταγωγικούς στόλους του Ατλαντικού προς τις Ισπανικές κτήσεις του Νέου Κόσμου (Αμερική)
Το 1562 το Αγγλικό Στέμμα ενέκρινε οι κουρσάροι Τζων Χώκινς και Φράνσις Ντρέικ να συμμετέχουν σε επιδρομές σε αφρικανικές πόλεις και πορτογαλικά πλοία ανοικτά των ακτών της Δυτικής Αφρικής[9] με στόχο την είσοδο στο ατλαντικό εμπορικό σύστημα. Η προσπάθεια αυτή αποκρούστηκε, και αργότερα καθώς o αγγλοϊσπανικός πόλεμος εντάθηκε, η Ελισάβετ έδωσε την έγκρισή της για περαιτέρω πειρατικές επιδρομές εναντίον ισπανικών λιμανιών στην Αμερική και πλοίων που επέστρεφαν από το Νέο Κόσμο, φορτωμένα με θησαυρούς .[10]
https://el.wikipedia.org/wiki/Βρετανική_Αυτοκρατορία
Για κακή τους τύχη όμως
Ο Διοικητής της αρμάδας που διορίσθηκε αρχικά, ο πολύ έμπειρος Άλβαρο ντε Μπαθάν, δεν πρόλαβε να λάβει τα ηνία του στόλου, καθώς απεβίωσε αιφνίδια το Φεβρουάριο του 1588και έτσι τη θέση του πήρε ο Μεδίνα Σιδόνια.
Η ανίκητη Ισπανική αρμάδα απέπλευσε προς την Αγγλία αλλά κτυπήθηκε από Αγγλικά πυρπολικά και καταιγίδες και επέστρεψε πίσω αποδεκατισμένη
Η αποστολή αυτή ήταν η μεγαλύτερη σύγκρουση του ακήρυχτου Αγγλο-Ισπανικού Πολέμου(1585-1604).
Τρεις αγγλοολλανδικοί πόλεμοι του 17ου αιώνα
Στο τέλος του 16ου αιώνα η Αγγλία και η Ολλανδία άρχισαν να αμφισβητούν το πορτογαλικό μονοπώλιο εμπορίου με την Ασία, ιδρύοντας ιδιωτικές μετοχικές εταιρείες για να χρηματοδοτήσουν τα ταξίδια.
Ιδρύθηκαν έτσι η Αγγλική, αργότερα Βρετανική, και η Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, το 1600 και το 1602. Ο κύριος στόχος αυτών των εταιρειών ήταν να εκμεταλλευτούν το επικερδές εμπόριο μπαχαρικών . Από τις Αγγλοολλανδικές συγκρούσεις οι Ολλανδοί βγήκαν κατ αρχάς κερδισμένοι, έγινε ειρήνη , και συμφωνήθηκε να πάρουν αυτοί το εμπόριο των μπαχαρικών και να πάρουν οι άγγλοι την κλωστουφαντουργία (εμπόριο μεταξωτών). Σύντομα όμως οι Άγγλοι κατάφεραν να έχουν περισσότερα κέρδη από τα μεταξωτά και να επεκτείνουν τις εμπορικές τους δραστηριότητες και στα μπαχαρικά της Ινδίας.
Η κυριαρχία της Αγγλική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών στις Ινδίες
Η ισχυρή Μογγολική Αυτοκρατορία της Ινδίας είχε παραχωρήσει εμπορικά δικαιώματα στους Άγγλους μέσω της ΕΑΙ το 1617
Κατάφερε να την εξουδετερώσει ενάμιση αιώνα αργότερα αφού η δύναμη της Μογγολικής Αυτοκρατορίας της Ινδίας εξασθένησε γιατί αντιμετώπισε την ομόλογη Γαλλική Εταιρεία Εκμετάλλευσης Ανατολικών Ινδιών! Το 1757 οι Βρετανοί νίκησαν τους Γάλλους και τους Ινδούς συμμάχους τους και η Εταιρεία απέκτησε τον έλεγχο της Βεγγάλης και έγινε η κυρίαρχη στρατιωτική και πολιτική δύναμη της Ινδίας και
Η κατάκτηση της Ινδίας από την Εταιρεία ολοκληρώθηκε μέχρι το 1857.
Η Γαλλική επανάσταση το 1789 μ.Χ. εναντίον της βασιλείας και των ευγενών που καταδυνάστευαν τον λαό
Στα χρόνια του βασιλιά Λουδοβίκου 14ου στην Γαλλία αρχίζουν να διαδίδονται φιλοσοφικές ιδέες που προωθούν ιδέες ανθρώπινης ελευθερίας και ισότητας (Βολταίρος , Ζαν Ζακ Ρουσσώ, Μοντεσκιέ,Ντιντερώ κ.α.).
Ταυτόχρονα ένα χρόνο πριν ξεσπάσει η επανάσταση ιδρύεται η Λέσχη των Ιακωβίνων΄από τους μετέπειτα αντιδραστικούς πολιτικούς Λανζινέ, Λε Σαπελιέ της Λέσχης των Βρετανών, με σκοπό να διαδώσει στον λαό τις ριζοσπαστικές κοινωνικές και πολιτικές ιδέες της εποχής.
Από το πνεύμα αυτό, ξεκίνησε η μεγάλη Γαλλική Επανάσταση, που το 1789 με μια προσπάθεια ανατροπής του καθεστώτος και εγκαθίδρυσης Δημοκρατικού πολιτεύματος. Γρήγορα oδηγείται σε ακρότητες που έγιναν οδηνηρές για τον κόσμο που περνούσε περιόδους αβάστακτης πείνας και εσωτερικών αναταραχών που έφταναν μέχρι την τρομοκρατία. Το 1791 έγινε δεκτό το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας όμως οι εσωτερικές διαμάχες συνεχίζονται που φτάνουν έως την βαρβαρότητα. Ο λαός μεθυσμένος από το αίμα τον θόρυβο και το κρασί που μοιραζονταν δωρεάν συμμετέχει στις ακρότητες αυτές και σε αιματηρά επισόδεια που συμβαίνουν.
Οι Ιακωβίνοι με αρχηγό τον Δαντών πρωτοστατούν των εξελίξεων και ενώ ο λαός έχει πια οδηγηθεί σε βιαιότητες όπως η σφαγή των κρατουμένων της Βαστίλλης, ο βασιλιάς συλαμβάνεται δικάζεται και καταδικάζεται σε θάνατο. Το Γαλλικό κράτος βρίσκεται ακέφαλο και πολλοί άλλοι μετριοπαθείς και τίμιοι αρχηγοί της Επανάστασης καταδικάζονται ή σπρώχνονται στην αυτοκτονία. Αναλαμβάνει διοίκηση μια επιτροπή με αρχηγούς Δάντων (από τους ιακωβίνους) και Ροβεσπιέρο που αντικαθιστούν την αυτάρεσκη βασιλεία από την απόλυτη τυραννία. Ο Ροβεσπιέρος που θεωρείται αγνός δημοκράτης παρασύρεται στις ανείπωτες πράξεις και στο τέλος καταλήγει σε μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας. Τελικά οδηγείται στην λαιμητόμο πληρώνοντας για όσα άλλοι είχαν δρομολογήσει.
Ταυτόχρονα Πρωσσικά και Αυστριακά στρατεύματα επιτίθενται εναντίον της Γαλλίας. Απελπισμένα Γαλλικά στρατεύματα πολεμούσαν απελπισμένα στον Ρήνο και την Ιταλία. Όταν η εξουσία περνά στα χέρια ενός φημισμένου στρατηγού από την Κορσική, του Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1799 μ.Χ. Ο Βοναπάρτης παίρνει την εξουσία αρχικά ως ύπατος της Γαλλικής Δημοκρατίας, αλλά στις 2 Δεκεμβρίου 1804 στέφθηκε μόνος του Αυτοκράτορας των Γάλλων . Ο Ναπολέων πριν ακόμα αναρριχηθεί είχε μελετήσει τον Μακιαβέλη και είχε αρχίσει να ακολουθεί την φιλοσοφία του με σκληρότητα και ανέντιμη συμπεριφορά προκειμένου να πετύχει τους στόχους του, και από την άλλη είχε το χάρισμα να γοητεύει και να παρασύρει το κοινό του. Ίδρυσε την πρώτη μεγάλη γαλλική Αυτοκρατορία που είχε προσαρτήσει εδάφη από την Ιταλία και τις κάτω χώρες, στην πραγματικότητα όμως, εξουσίαζε όλη την Δυτική Ευρώπη, αφού είχε εγκαταστήσει στους θρόνους ευρωπαικών χωρών διάφορους συγγενείς του.
Το τέλος της σύντομης θητείας της Γαλλικής Αυτοκρατορίας επί του Ευρωπαικού εδάφους έρχεται το 1813μ.Χ. όταν ο Βοναπάρτης, στην προσπάθειά του να κυριαρχήσει στην Ρωσία ηττάται στην Λειψία και παραιτείται.
Παραμένει όμως η Αποικιακή Γαλλική Αυτοκρατορία που αφορά όλα τα εδάφη υπό γαλλική κυριαρχία μεταξύ του 17ου αιώνα και της δεκαετίας του 1960
Ο πρώτος Αγγλο-Κινεζικος Πόλεμος (1839-1842), γνωστός επίσης ως πόλεμος του Οπίου
Η σύγκρουση ανάμεσα στην μεγάλη Βρετανία και την Αυτοκρατορία των Τσινγκ για τον έλεγχο του εμπορίου προιόντων της Ανατολικής Ασίας (κυρίως κινέζικων όπως τσάι, μετάξι και πορσελάνη)
Η Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών έχοντας επικρατήσει εντελώς στις Ινδίες ξεκίνησε συστηματική καλλιέργεια οπίου που διοχέτευε και εμπορευόταν στην Κίνα σε αντάλλαγμα σε ασήμι. Το όπιο αγόραζαν ανεξάρτητοι έμποροι που το δοχέτευαν και το μεταπωλούσαν σε κινέζους εμπόρους που το διέθεταν όχι μόνο στα λιμάνια της Κίνας αλλά και στο εσωτερικό της μέσω του ποταμού Γιαν Τσε.
Το 1839, ο αυτοκράτορας Νταουγκάνγκ κτύπησε το επόριο του οπίου και η Βρετανική κυβέρνηση επιτέθηκε εναντίον της Κίνας με το ναυτικό και το πυροβολικό της και τους νίκησε To 1842 με τν Συνθήκη του Νανγκικ η Κίνα πλήρωσε την ήττα της με την παραχώρηση 5 λιμανιών στην Βρετανία και το νησί Χονγ Κονγκ Ακόμα ετεροδικία για τους Βρετανούς υπηκόους. Η Μεγάλη Βρετανία όμως δεν είχε ικανοποιήσει ουσιασικά τους στόχους της που ήταν ο έλεγχος του εμπορίου στην νότια Ασία και τα πράγματα οδηγήθηκαν σε έναν Δεύτερο Πόλεμο του Οπίου 1856-1860
Εν τω μεταξύ, ήδη από τον πρώτο πόλεμο του οπιου, με νομοθετικές ρυθμίσεις από την Αγγλική κυβέρνηση αφαιρείται από των Εταιρεία εκμετάλλευσης Ανατολικών Ινδιών το μονοπώλιο του οπίου (που καλλιεργείται ήδη στις Ινδίες από την Εταιρεία, όχι μόνο για μόνο για φαρμακευτική χρήση αλλά και για ψυχαγωγία). Αναλαμβάνουν την τελευταία στιγμή οι ιδιωτικές εταιρείες και βέβαια δεν μπορεί να φέρουν την ευθύνη πλέον η Εταιρεία εκμετάλλευσης ανατολικών Ινδιών . Αλλά στην συνέχεια η ευθύνη για την κατάσταση μετατοπίζεται γενικά, εφόσον οι Άγγλοι έμποροι βάζουν στο παιγνίδι Αμερικάνους εμπόρους οι οποίοι εισάγουν το όπιο από την Τουρκία!! και το διαθέτουν στην Κίνα και έτσι χάνονται τα ίχνη των αρχικών υπαιτίων της εξαθλίωσης εκατομυρίων Κινένων λόγω της ανεξέλεγκτης διακίνησης του οπίου.
Εδώ όμως μας δημιουργούνται ερωτηματικά:
Πως γίνεται να εμπορεύονται το όπιο , έμποροι από νεαρά Ευρωπαικά κράτη (Αγγλία, Γαλλία,Ολλανδίακ.α.) που βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά, σε μια χώρα όπως η Κίνα -ισχυρή αυτοκρατορία με ιστορία 5000 χρόνων. Και να πρόκειται για ένα δικό της παραδοσιακό προιόν στην χώρα παραγωγής του!
Ακόμα εδώ θα πρέπει να θυμηθούμε πως
η χρήση του οπίου, -μια ουσία που οδηγεί σε καταστάσεις απάθειας και αποχαύνωσης- ήρθε και στην Ευρώπη (στον 19ο αιώνα) μηδέ της Αγγλίας εξαιρούμενης . Και εφόσον το είδος ήταν ξένο και στις συνθήκες (περιβάλλον , ιδιοσυγκρασία, συνήθειες των Ευρωπαίων) μάλλον η Ευρώπη ήταν αυτή που τελικά οδηγήθηκε στην εξαθλίωση. Είναι τυχαίο ότι από΄εκεί και έπειτα η Ευρωπαική ήπειρος μαστίζεται από διαρκείς αναίτιους πολέμους που συμβαίνουν στο έδαφός της . Ναπολεόντιου Κριμαικός, Βαλκανικοί, Α και Β παγκόσμιοι και σήμερα το μεταναστευτικό!)
Αλλά όχι μόνο στο εμπόριο αλλά και στις πολεμικές αναμετρήσεις του δεύτερου πόλεμου του οπίου συντάσσονται και άλλες χώρες στο πλευρό της Μεγάλης Βρετανίας. Η ήττα της Κίνας την υποχρεώνει να παραχωρήσει δέκα λιμάνια να δεχθεί εγκατάσταση ξένων αντιπροσωπιών στην ιερά πόλη και ιεραποστόων στην ενδοχώρα καινα πληρώσει μεγάλα ποσά.
Βέβαια, η ήττα της Κίνας και στους δύο αυτούς πολέμους, καθώς και η παραχώρηση των λιμανιών που γίνονταν η διακίινηση του οπίου, δίνει στην Κίνα ένα ατράνταχτο άλλοθι για την μη ανάμειξή της στην μετέπειτα εξαθλίωση της Ευρώπης
Ο Σινοιαπωνικός πόλεμος (1894-1895)
Αποδυναμωμένη η Κινα της δυναστείας των Τσινγκ, από την ήττα τους από τους Βρετανούς στους δυο πολέμους του οπίου προσπαθούν να εκσυγχρονιστούν
Η Κίνα θεωρεί την Κορέα σαν χώρα που δέχεται την επιροή της, ενώ η Ιαπωνία επιθυμεί τον οικονομικό και εθνικό έλεγχο της χώρας αυτής.
Το 1885 υπογράφεται από Κινέζους και Ιάπωνες η σύμβαση του Τιεντσινγκ σύμφωνα με την οποία η κάθε μια χώρα έχει δικαίωμα να στείλει στρατεύματα στην Κορέα εάν υπάρξουν ταραχές (;) και να τα αποσύρει μετά. Πραγματικά την άνοιξη του 1894 ξεσπούν λαικιστικες ταραχές και ο αυτοκράτορας της Κορέας ζητά και από την Κίνα και από την Ιαπωνία να στείλουν στρατεύματα.
Η Ιαπωνία εισβάλει στην Κορέα με στρατό ξηράς, ενώ συμμετέχει και το ναυτικό που είναι εκπαιδευμένο σύμφωνα με το Βρετανικό.
Οι Κίνα κινείται με στρατόκαι στόλοεπίσης εκσυγχρονισμένους αλλά με στρατιώτες με χαμηλό ηθικό λόγω του οπίου και ακατάλληλους αξιωματικούς μεταξύ των οποίων και Βρετανοί και κακοσυντηρημένα ευρωπαικής κατασκευής πλοία. Οι Ιάπωνες καταλαμβάνους την Σεούλ και σκοπεύουν να εκδιώξουν τον εκεί βασιλέα, ενώ οι Κινέζοι επιθυμούν να τον επαναφέρουν. Έτσι η σύγκρουση μεταφέρεται μεταξύ της Κίνας και της Ιαπωνίας και καταλήγει σε σινοιαπωνικό πόλεμο. Οι συγκρούσεις γίνονται στο Κορεάτικο έδαφος, μεταξύ των στρατευμάτων τους, με μεγάλες απώλειες του Κινεζικού στρατού ενώ οι Ιάπωνες είχαν πολύ λιγότερες. Στην θάλασσα σε ναυμαχία στο δέλτατου ποταμού Γιαλού Ιαπωνικός στόλος νίκησε τον Κινεζικό και κατέστρεψε τα περισσότερα πλοία του.
Οι ιαπωνικές δυνάμεις προχώρησαν κι άλλο στην Νότια Μαντζουρία και την Βόρεια Κίνα
Ο Πόλεμος αυτός έληξε με νίκη της Ιαπωνίας και η Κίνα παραχώρησε στην Ιαπωνία την νήσο Φορμόζα και ασήμι.
Ο Ρωσοιαπωνικός πόλεμος (1904-1905),
Στην συνέχεια η Ιαπωνία δέχεται πίεση από τις χώρες Γαλία Ρωσία και Γερμανία. Ιδιαίτερα η Ρωσία της αυτοκρατορίας των Ρομανόφ που στο τέλος του 19ου αιώνα πείστηκε να βγει στον Ειρηνικό ωκεανό με την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής από την Μόσχα μέχρι το Βλαβιβοστόκ (υπερσιβηρικός σιδηρόδρομος). Κάποιες εξελίξεις οδήγησαν σε έναν πόλεμο μεταξύ της Ρωσίας και της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας των Μέιτζι, όταν η Ρωσία χειρίστηκε άτεχνα το θέμα της προστασίας του υπερσιβηρικού και κατέλαβε την χερσόνησο Λιαοτούνγκ
Ο Ρωσοιαπωνικός πόλεμος κατέληξε σε ήττα των Ρώσων με επιτυχίες των Ιαπώνων στην Νότια Μαντζουρία και καταστροφή του Βαλτικού στόλου
Και έτσι και για να ελαφρύνουμε το κλίμα
με τις περισσότερες αυτοκρατορίες αποδυναμωμένες και καταπονημένες μπαίνουμε στον 20ο αιώνα
Και μετά από αυτό, έγιναν τα Jumbo και όποιοι από τον κόσμο εκτός αυτοκρατοριών επιβίωσαν
μπήκαν σε jumboσακούλες και έγιναν junboδώρα
Δήμητρα Σπανού
ΠΗΓΕΣ
Η ιστορία της Ανθρωπότητας H.W. Van Loon
https://el.wikipedia.org/wiki/3Ισπανική_Αρμάδα
https://el.wikipedia.org/wiki/Πρώτος_Πόλεμος_του_Οπίου
https://el.wikipedia.org/wiki/Βρετανική_Αυτοκρατορία
https://el.wikipedia.org/wiki/Πρώτη_Γαλλική_Αυτοκρατορία
https://www.rassias.gr/REVOL025.html