Δήμητρα Σπανού, Χημικός, καθηγήτρια Β/θμιας Εκπαίδευσης με οργανική θέση στο 1ο Γυμνάσιο Δάφνης
υπό κατασκευή
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΑΠΛΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΠΡΩΤΕΊΝΕΣ
Διακρίνουμε τις πρωτεϊνες στις απλές όταν αποτελούνται μόνο από μια σειρά αμινοξέων και στις σύνθετες πρωτεϊνες.
Οι απλές πρωτεϊνες διακρίνονται σε αλβουμίνες, σφαιρίνες, πρωταμίνες, ιστόνες, προλαμίνες, γλουτλίνες πρωτεϊνοειδή
Οι σύνθετες πρωτεϊνες είναι σφαιρικές πρωτεϊνες* που έχουν συνδεδεμένο και ένα μη πρωτεϊνικό τμήμα το οποίο αποτελεί την προσθετική τους ομάδα.
Ανάλογα με το μη πρωτεϊνικό μέρος που συνδέεται με την πρωτεϊνη, οι σύνθετες πρωτεϊνες διακρίνονται σε:
Χρωμοπρωτεϊνες , Γλυκοπρωτεϊνες , Νουκλεοπρωτεϊνες , Λιποπρωτεϊνες , Φωσφοπρωτεϊνες, Μεταλλοπρωτεϊνες
ΟΙ ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ
Οι σύνθετες πρωτεϊνες είναι σφαιρικές πρωτεϊνες* που έχουν συνδεδεμένο και ένα μη πρωτεϊνικό τμήμα το οποίο αποτελεί την προσθετική τους ομάδα.
Ανάλογα με το μη πρωτεϊνικό μέρος που συνδέεται με την πρωτεϊνη, οι σύνθετες πρωτεϊνες διακρίνονται σε:
Χρωμοπρωτεϊνες όταν το μη πρωτείνικό τμήμα είναι μια έγχρωμη ομάδα, Γλυκοπρωτεϊνες όταν το μη πρωτείνικό τμήμα είναι υδατάνθρακες, Νουκλεοπρωτεϊνες όταν το μη πρωτείνικό τμήμα είναι νουκλεϊκά οξέα, Λιποπρωτεϊνες όταν το μη πρωτείνικό τμήμα είναι λιπίδια, Φωσφοπρωτεϊνες όταν το μη πρωτείνικό τμήμα είναι ένα υπόλειμμα φωσφορικού οξέος, Μεταλλοπρωτεϊνες όταν το μη πρωτείνικό τμήμα είναι σύνθετο δεσμευμένο μέταλλο
ΟΙ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ
Είναι κατηγορία σύνθετων πρωτεϊνών στις οποίες η προσθετική ομάδα είναι ένα λιπίδιο το λιπίδια μπορεί να είναι λίπαρά οξέα και εστέρες (τριγλυκερίδια, φωσφολιπίδια κ.α.) χοληστερόλη.
Οι λιποπρωτεϊνες διακρίνονται σε ελεύθερες υδατοδιαλυτές (στο γάλα, στο πλάσμα του αίματος κ.α.) και δομικές αδιάλυτες (στις κυτταρικές μεμβράνες, η μυελίνη στις νευρικές ίνες, χλωροπλάστες φυτών κ.α.)
Οι ελεύθερες λιποπρωτεϊνες
ΟΙ ελεύθερες λιποπρωτεϊνες παίζουν σημαντικό ρόλο σαν μεταφορείς λιπιδίων
Όλα τα λιπίδια είναι υδρόφοβα και αδιάλυτα στο αίμα. Γι αυτό για την μεταφορά τους απαιτείται η σύνδεσή τους με πρωτεϊνες και η δημιουργία λιποπρωτεϊνών
Οι λιποπρωτεϊνες έχουν έναν υδρόφοβο πυρήνα μη πολικών λιπιδίων, που περιβάλλεται από μια υδρόφιλη μεμβράνη από φωσφολιπίδια, αποπρωτεϊνες και ελεύθερη χοληστερόλη.
Οι λιποπρωτεϊνες του πλάσματος, ταξινομούνται σε κατηγορίες ανάλογα με την πυκνότητά τους που σχετίζεται με την αναλογία των λιπιδίων
ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΩΝ ΛΟΓΩ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΛΙΠΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΤΟΥΣ
Σαν παράδειγμα παίρνουμε τις λιποπρωτεϊνες του αίματος
Σχετικά μεταφέρω από το 6ο μέρος του άρθρου
"Η σημασία των Βιομορίων στην λειτουργία του Ανθρώπινου Οργανισμού. Μέρος Έκτο. Η χοληστερόλη και ο ρόλος της στον ανθρώπινο οργανισμό"
τό απόσπασμα
έτσι διακρίνουμε,
στο αρχικό στάδιο
τα Χυλομικρά (διαστάσεων 75-1200nm) εντοπίζονται στα εντερικά κύτταρα και το λιπιδικό τμήμα τους περιέχει λίγη χοληστερόλη και πολλά τριγλυκερίδια που συνδέονται με την πρωτεϊνη Β-48 και εισέρχονται στο αίμα όπου συνδέονται με δύο ακόμα πρωτεϊνες τις C και Ε και μεταφέρονται και απελευθερώνονται στον λιπώδη ιστό. Εκεί αποθέτουν λιπίδια, και ότι περισσεύει μεταφέρεται στην συνέχεια στο ήπαρ και είναι
εν τω μεταξύ,
Πως γίνεται η διάσπαση λιποπρωτεϊνών, αποδέσμευση λιπαρών
Ακόμα διάκριση γίνεται μεταξύ των πρωτεϊνών λόγω της περιεκτικότητας σε λιπίδια και λόγω της πολικότητας των λιπιδίων.
Οι λιποπρωτεϊνες του πλάσματος περιέχουν πολικά και μη πολικά λιπίδια σε διαφορετικές αναλογίες
Η σύνδεση μεταξύ πρωτεϊνών και λιπιδίων, πραγματοποιείται μέσω υδρόφοβων και ηλεκτροστατικών αλληλεπιδράσεων και είναι καθοριστικής βιολογικής σημασίας γιατί καθορίζει την δυνατότητα ελεύθερης ανταλλαγής λιπιδίων. Ότι απομένει μετά την απελευθέρωση του λιπιδίου ονομάζεται αποπρωτεϊνηα
Σαν αποτέλεσμα παράγονται λιποπρωτεϊνες χαμηλής πυκνότητας LDL που απορροφώνται από το ήπαρ
Κατά αντίστοιχο τρόπο καταβολίζονται από την λιποπρωτεινική λιπάση και μετατρέπονται σε εστέρες των λιποπρωτεινών IDL.
Οι δομικές αδιάλυτες λιποπρωτεϊνες
Οι αδιάλυτες λιποπρωτεϊνες αποτελούν δομικά στοιχεία κυτταρικών μεμβρανών