Αρχική Σελίδα > Η ΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΥΛΗ. 1ο μέρος : Ιξηματογένεση, διασκορπισμένης φάσης κορεσμένων διαλυμάτων, υπερκορεσμένων διαλυμάτων και Χημικών αντιδράσεων: Ρυθμός καθίζησης. Κροκίδωση. Ωρίμανση Osward διαλυμάτων

Η ΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΥΛΗ. 1ο μέρος : Ιξηματογένεση, διασκορπισμένης φάσης κορεσμένων διαλυμάτων, υπερκορεσμένων διαλυμάτων και Χημικών αντιδράσεων: Ρυθμός καθίζησης. Κροκίδωση. Ωρίμανση Osward διαλυμάτων

Δήμητρα Σπανού, χημικός, συνταξιούχος καθηγήτρια Μέσης Εκπαίδευσης από 30-6-2025

αντί για εισαγωγή

Μάιο του 1956, ο Μάο Τσε Τουνγκ διακήρυξε:

«Ας ανθίσουν εκατό λουλούδια και ας αντιπαρατεθούν εκατό σχολές σκέψης»

Ο περιορισμένος κινεζικός λαός αντιμετώπισε στην αρχή με κάποια διστακτικότητα και καχυποψία το νέο αυτό κίνημα: η εκστρατεία των 100 λουλουδιών να είναι μία από τις ενδοξότερες στιγμές της κινεζικής Ιστορίας, κατέληξε να είναι μία από τις πιο μελανές!

Στις 25η Φεβρουαρίου του 1956 -ακριβώς μόλις τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Στάλιν- ο Nikita Khrushchev «αποσταλινοποίηση» της Σοβιετικής Ένωσης

Ο Mao δυσαρεστήθηκε έχοντας μάλιστα κι ο ίδιος εξοντώσει αρκετούς αυτοαποκαλούμενους επαναστάτες.

Η δημιουργία της εικόνας του «τυράννου» θα ήταν καταστροφική για τον Mao.

Στην προσπάθειά του, λοιπόν, να αποδείξει πως καμία σχέση δεν είχε με την σταλινική εξοντωτική πολιτική, συνέλαβε την ιδέα της εκστρατείας των εκατό λουλουδιών.

Η εκστρατεία αυτή σήμαινε ότι παραχώρησε σε όλους τους πολίτες, ακόμα και στους αντικομμουνιστές πολιτικούς, το δικαίωμα να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις και τις αντιρρήσεις τους, ενώ καθιέρωσε και την ελευθερία της Τέχνης ένεκα, όπως είπε, της κατανόησης της πραγματικότητας από την κυβέρνηση!

Ο Mao είχε την πλήρη στήριξη του πρωθυπουργού του, Zhou en-Lai (Τσου Εν Λάι), όχι όμως και των συντηρητικών κομουνιστών, ανάμεσα στους οποίους ήταν και η γυναίκα του, η Jiang Qing (Τζιανγκ Τζινγκ), που θεωρούσαν ότι έθετε τον κομουνισμό σε κίνδυνο.

Το επίκεντρο της κριτικής τους ήταν, αφενός ζητήματα όπως η προσήλωση στις σοβιετικές ιδέες, το υψηλό βιοτικό επίπεδο των κομμουνιστών αξιωματούχων και αντιστοίχως το χαμηλό του λαού,

Ο Mao παγιδεύτηκε. Οι φόβοι των σκληροπυρηνικών κομμουνιστών επαληθεύτηκαν. Πλέον κι ο ίδιος αντιμετωπίζει την εκστρατεία ως απειλή για το καθεστώς, κάνοντας στροφή 180 μοιρών!Στις 8 Ιουνίου του 1957, ανακοίνωσε την καταστολή του κινήματος, λέγοντας: «Ήρθε η ώρα να βγάλουμε τα “δηλητηριώδη ζιζάνια” από το κρεβάτι των λουλουδιών.»

Το χρονικό της εκστρατείας των 100 λουλουδιών | OffLine Post

Όμως όπως λέει ο σοφός λαός:

Κάθε αρχή και δύσκολη

υπό κατασκευή

από το κεφάλαιο Η ΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΥΛΗ. 7ο μέρος : Διαμοριακές αλληλεπιδράσεις. Διάλυση ουσιών. Η διαλυτότητα ουσιών. Ενεργειακές επιδράσεις κατά τον σχηματισμό διαλυμάτων

θα μας χρειαστούν οι παρακάτω παράγραφοι:

Καμπύλες κορεσμού και καμπύλες διαλυτότητας

Η διαλυτότητα για διάφορες ουσίες δίνεται από τις καμπύλες διαλυτότητας που είναι μια γραφική βάση δεδομένων που συγκρίνει την ποσότητα της διαλυμένης ουσίας που διαλύεται σε κάποια ποσότητα διαλύτη σε ορισμένη θερμοκρασία

Συνήθως σχεδιάζονται για την ποσότητα διαλυμένης ουσίας που διαλύεται (στερεά, υγρά, αέρια) σε ποσότητα διαλύτη 100 γραμμαρίων

Источник: https://chimical-docs.ru/chto-takoe-nasyschennyy-rastvor-v-himii-harakteristika-opisanie/

Источник: https://chimical-docs.ru/chto-takoe-nasyschennyy-rastvor-v-himii-harakteristika-opisanie

Στις καμπύλες κορεσμού υποδεικνύεται το σημείο κορεσμού που είναι η συγκέντρωση της διαλυμένης ουσίας σε 100γρ διαλύτη. Αν η συγκέντρωση σε μια ουσία σε κάποια θερμοκρασία βρίσκεται κάτω από την καμπύλη το διάλυμα θεωρείται ακόρεστο και υπάρχουν περιθώρια να διαλυθεί επι πλέον ουσία.

Για περιοχές πάνω από την κάθε καμπύλη, το διάλυμα θεωρείται υπέρκορο, δηλαδή η ουσία που υπάρχει σε 100 γρ. διαλύτη είναι μεγαλύτερη από αυτήν που κανονικά θα διαλυόταν σε αυτόν τον διαλύτη σύμφωνα με τις καμπύλες κορεσμού. πάρχουν ειδικές τεχνικές για να παίρνουμε υπέρκορα διαλύματα.

Η ιζηματογένεση σε κορεσμένα διαλυμάτων

Πολλές φορές σε ένα κορεσμένο διάλυμα υπάρχει αδιάλυτη ουσία σε ισορροπία με την εν διαλύσει ουσία και η διαλυμένη ουσία αποτελεί την η μέγιστη ποσότητα που είναι δυνατόν να διαλυθεί υπό δεδομένες συνθήκες (θερμοκρασίας, πίεσης)

Αποτελεί μια δυναμική κατάσταση όπου ο αριθμός των σωματιδίων που μεταφέρονται από την αδιάλυτη ουσία στο διάλυμα είναι ίσος με τον αριθμό των σωματιδίων που από την εν εν διαλύση κατάσταση μεταφέρονται στην αδιάλυτη ουσία.

Η αδιάλυτη ουσία υπάρχει μέσα σ' αυτό υπό μορφή κρυστάλλων, σταγόνων ήτοι σωματίδια χονδροειδώς διασκορπισμένα αλλά επίσης μπορεί να υπάρχει και σε μορφή κολλοειδών σωματιδίων

που βρίσκονται σε κατάσταση δυναμικής ισορροπίας με το κορεσμένο διάλυμα.

Υπό ορισμένες συνθήκες , που μπορεί να είναι η επίδραση ενός βαρυτικού ή ηλεκτρικού πεδίου ή φυγόκεντρων δυνάμεων, η αδιάλυτη ουσία αυτή μπορεί να δώση καθίζηση ή απόθεση, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται διάφοροι τύποι ιζημάτων, (τερριγενή, βιογενή, χημειογενή, ηφαιστειακά)

Η ιζηματογένεση σε υπέρκορα διαλύματα

Ένα διάλυμα έχει την δυνατότητα να περιέχει μια συγκεκριμένη ποσότητα διαλυμένης ουσίας σε ορισμένη ποσότητα διαλύτη. Όμως σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να δημιουργηθεί ένα διάλυμα το οποίο να περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα διαλυμένης ουσίας από όση απαιτείται για κορεσμό σε δεσμένες συνθήκες.

Η καθίζηση και η δημιουργία ιζήματος είναι πολύ εύκολο να γίνει γιατί τα υπέρκορα διαλύματα είναι ασταθή συστήματα με τάση να αποβάλλουν την επιπλέον διαλυμένη ουσία και να περιέλθουν σε κορεσμένα.

Οι ρυθμοί δημιουργίας ιζημάτων από υπέρκορα διαλύματα εξαρτώνται από την μοριακή συγκέντρωση των αναμ'ιξιμων αντιδρώντων πρίν την καθίζηση και από την μοριακή διαλυτότητα του ιζήματος μετά την ισορροπία

Εάν σε αυτό το διάλυμα εισαχθεί έστω και ένας κρύσταλλος από την διαλυμένη ουσία, τότε όλη η περίσσεια της διαλυμένης ουσίας του υπέρκορου, αποβάλλεται και κρυσταλλώνεται, αφού άλλοι παρόμοιοι κρύσταλλοι αρχίζουν να αναπτύσσονται γύρω από αυτό που εισήχθη.

Η κρυστάλλωση μπορεί να αρχίσει ακόμα και πιο απλά, με την ανάδευση του υπέρκορου διαλύματος με μια γυάλινη ράβδο

Η ιζηματογένεση σαν συνέπεια χημικών αντιδράσεων- Καθίζηση

Σε ένα διάλυμα ο σχηματισμός στερεού ιζήματος σε ένα διάλυμα, κατά τη διάρκεια μιας χημικής αντίδρασης, όταν προστίθενται τα κατάληλα αντιδραστήρια (κατακρημνηστές)

Είναι αποτέλεσμα του σχηματισμού νέων δεσμών μεταξύ ατόμων ή ιόντων με αποτέλεσμα την μείωση της διαλυτότητας και της συμπύκνωσης των ενώσεών τους.

Таблица растворов кислот Ένα παράδειγμα δημιουργίας ιζήματος από χημική αντίδραση.

Έχουμε ένα διάλυμα ανθρακικού ναρίου και προσθέτουμε διάλυμα νιτρικού βαρίου

NaCO3 + BaNO3 -> NaNO3 + BaCO3

τα τρία άλατα ν(NaCO3 , BaNO3, NaNO3 ) είναι ευδιάλυτα όμως το τέταρτο (BaCO3) που σχηματίζεται κατά την χημική αντίδραση είναι δυσδιάλυτο και δίνει ίζημα

Εάν συγκρίνουμε τις διαλυτότητες και σταθερές γινομένων διαλυτότητας για τα 4 άλατα BaCO3 η διαλυτότητα είναι 9.10^-5 και η Ksp =8,1 10^-9

έναντι του Νa2CO3 διαλυτότητας 21,8 πολύ μεγαλύτερη αντίστοιχα και τα υπόλοιπα

(Αν S είναι η τυπική διαλυτότητα του άλατος Μ_m Χ_x σε mol άλατος/lt διαλύματος

Ksp=[Μ^α+]^m∙[X^β-]^x

προκύπτει: Ksp = (mS)m(xS)x = mmxxSm+x )

Η δημιουργία ενός ιζήματος μπορεί να παρατηρηθεί με διάφορους τρόπους, όπως

Η εμφάνιση θολότητας 'η γαλακτώδους εικόνας σε ένα διάλυμα που προηγουμένως ήταν διαυγές
Ο σχηματισμός αδιάλυτης ουσίας (συνήθως κάποιου άλατος). Στην περίπτωση αυτή λέμε πως έχουμε καθίζηση αυτής της ουσίας (άλατος)και θα πρέπει να γνωρίζουμε την διαλυτότητά της
Σχηματισμός νιφάδων όταν προστίθεται χημικό αντιδραστήριο. ποδεικνύει την παρουσία ιζήματος στο διάλυμα
Αλλαγή στο χρώμα του διαλύματος κατά την διάρκεια της χημικής αντίδρασης μπορεί να υποδεικνύει την παρουσία ιζήματος

Η κατακρημνησμένη ουσία αρχικά, είναι συνήθως λεπτώς διασκορπισμένη (αποτελείται από μικρούς κρυστάλλους ή άμορφα σωματίδια ) σχηματίζοντας εναιώρημα μέσα στο διάλυμα.

Καθίζηση με την επίδραση βαρυτικού πεδίου

που επιρρεάζει τα χονδροειδώς διασκορπισμένα στερεά σωματίδια

Ταχύτητα καθίζησης

Με την πάροδο του χρόνου τα

χονδροειδώς διασκορπισμένα στερεά σωματίδια διαμέτρου άνω των 100nm, διαχωρίζονται από το διάλυμα και πέφτουν στον πυθμένα υπό την επίδραση του βαρυτικού πεδίου με την μορφή ενός συμπαγούς ιζήματος.

Καθίζηση ονομάζεται η εναπόθεση των σωματιδίων που αιωρούνται σε ένα κορεσμένο διάλυμα (διασκορπισμένη φάση)

Όταν καταβυθίζεται η ουσία μπορεί επίσης να παρατηρηθούν αλλαγές στα χαρακτηριστικά του διαλύματος όπως χρώμα, θολότητα κ.λ.π. Αλλά και καθίζηση μπορει να συμβεί και υπό την επίδραση ηλεκτρικού πεδίου

Σε συστήματα διασκορπισμένης φάσης υπάρχουν διαφορές ως προς την τάση των διασκορπισμένων σωματιδίων να επιπλέουν ή να καθιζάνουν

Μια τέτοια συμπεριφορά εξαρτάται από την διαφορά στις πυκνότητες και στο μέγεθος των σωματιδίων και του μέσου διασποράς και επιρρεάζει την ταχύτητα καθίζησης και σχηματισμού ιζήματος.

Η ταχύτητα σχηματισμού του ιζήματος εξαρτάται από την διαφορά στην πυκνότητα των εναιωρουμένων σωματιδίων και του διαλύματος

Brownian κίνηση σε διαλύματα με αποτέλεσμα την εκ νέου διάχυση των ιζημάτων

που επιρρεάζει κυρίως τα λεπτοοειδή σωματίδια διαμέτρου από 1-100nm

Με την βαρυτική επίδραση στα κατώτερα στρώματα του διαλύματος και έχουμε μεγαλύτερη συγκέντρωση σωματιδίων και μεγαλύτερη πυκνότητα προς τον συνολικό όγκο του διαλύματος.

Αυτό που συμβαίνει είναι η αέναη κίνηση των σωματιδίων (που μπορεί να είναι στερεά ή υγρά (σταγονίδια) ή αέρια (φυσαλίδες)) που είναι γνωστή σαν κίνηση Brownian και φαίνεται αντίστοιχη με αυτήν που σε αέρια την έχουμε ονομάσει κίνηση Brown-

να επιδιώκει να εξισώσει την συγκέντρωση σωματιδίων σε όλον τον όγκο (του διαλύματος)

και αποτέλεσμα αυτής είναι η διάχυση

Αποτελέσματα:

Υπερισχύει η επίδραση βαρυτικού πεδίου στην διάχυση λόγω Brownian κίνησης με η σταθερότητα του ρυθμού καθίζησης καλύτερα αποτελέσματα στην καθίζηση

στα χονδροειδή σωματίδια διαμέτρου 0,1-100μm ή 100-100000nm και ο ρυθμός καθίζησης αυξάνεται με το μέγεθος των σωματιδίων δηλαδή τον όγκο τους.

Η Brownian κίνηση υπερτερει της βαρυτικής δύναμης και τα σωματίδια παραμένουν διασκορπισμένα και δεν καθιζάνουν

Αυτό κυρίως συμβαινει σε λεπτοοειδή σωματίδια διαμέτρου από 1-100nm

Αυτά δημιουργούν κολλοειδή διαλύματα και το ίζημα διαχωρίζεται με φυγοκέντρηση

Δυναμική ισορροπία ιζήματος και υπερκείμενου διαλύματος

Η καθίζηση των διασκορπισμένων χονδροϊδών σωματιδίων επιρρεάζεται από την δύναμη της βαρύτητας που είναι ανάλογη με την φαινομενική μάζα, σύμφωνα με τον νόμο του Αρχιμήδη $P={\frac {4}{3}}r^{3}\pi g\Delta \rho ,$ όπου Δρ είναι η διαφορά στις πυπνότητες του σωματιδίου και του μέσου καθίζησης (διαλύματος)

(όγκος σφαίρας 4/3πr³)

Δηλαδή μπορούμε επιλύοντας να πάρουμε μια σταθερά καθίζησης

Κάποια στιγμή εμφανίζεται κλίση των

α. συγκεντρώσεων των σωματιδίων που αποτίθενται και των εν αιωρήσει, οπότε έχουμε ροη και προς την αντίθετη κατεύθυνση δηλαδή διάχυση των σωματιδίων που είναι στα κατώτερα στρώματα του διαλύματος και έχουν μεγαλύτερη πυκνότητα προς τον συνολικό όγκο του διαλύματος.

Αυτό που συμβαίνει είναι η αέναη κίνηση των σωματιδίων -αντίστοιχη με αυτήν που σε αέρια την έχουμε ονομάσει κίνηση Brown- και αποτέλεσμα αυτής είναι η διάχυση που επιδιώκει να εξισώσει την συγκέντρωση σωματιδίων σε όλον τον όγκο (του διαλύματος)

Αυτό φτάνει σε μια δυναμική ισορροπία όταν εξισώνονται οι ροές

α. των σωματιδίων που καθιζάνουν και

β. των σωματιδίων που με την διάχυση επαναφέρονται στην εν αιωρήσει κατάσταση

Τότε έχουμε την τελική μάζα του ιζήματος που μπορούμε να πάρουμε από το διάλυμα αυτό

Ρυθμός καθίζησης

Κροκίδωση των εν αιωρήσει σωματιδίων.

Όμως εκτός από την βαρυτική δύναμη (ανάλογη με την δύναμη πλεύσης- ( Βάρος μείον Ανωση) που κινεί τα σωματίδια ταυτόχρονα επιρρεάζεται από την δύναμη αντίστασης που συμπεριλαμβάνει και το ιξώδες του μέσου

Αυτό υπολογίζεται από τον Νόμο του Stokes που είναι μια έκφραση για τις δυνάμεις τριβής που δρα σε σφαιρικά αντικείμενα σε ένα ιξώδες υγρό σε ηρεμία

Ο Νόμος αυτός προβλέπει ότι η τελική ταχ΄τητα καθίζησης είναι ανάλογη του τετραγώνου της διαμέτρου του σωματιδίου και εξαρτάται από τις φυσικές ιδιότητες του σωματιδίου

ηο είναι ο συντελεστής ιξώδους του υγρού, ρ οι πυκνότητες και d η διάμετρος και ν ο ρυθμός καθίζησης

αλλά γενικότερα,

Ο ρυθμός της καθίζησης εξαρτάται από την μάζα, το σχήμα, το μέγεθος, και την πυκνότητα της σωματιδιακής ουσίας

Ακόμα εξαρτάται από το ιξώδες και την πυκνότητα του μέσου που βρίσκεται διαλυμένη η ουσία .

Με την πάροδο του χρόνου τα σωματίδια του εναιωρήματος υπό την επίδραση δυνάμεων συνοχής, κολλάνε μαζί σε μεγαλύτερα συσσωματώματα.

Αυτό λέγεται κροκίδωση

Η κροκίδωση μπορεί να γίνει με φυσικό τρόπο αλλά καιμε την εφαρμογή τεχνικών κροκίδωσης και στην συνέχεια τον τεχνικό σχηματισμό ιζημάτων που μπορεί να είναι κάποιες χημικές ουσίες, ανάδευση και σπάσιμο της διασποράς και του κολλοειδούς (περικινητική κροκίδωση)

Αυτό έχει σαν συνέπεια την συνένωση των σωματιδίων (ορθοκινητική κροκίδωση)

Η αύξηση του μεγέθους των συσσωματωμάτων επιταχύνει την καθίζηση ιζημάτων στον πυθμένα. Τα χαρακτηριστικά της κροκίδωσης εξαρτώνται από τις γεωμετρικές διαστάσεις και την αριθμητική αναλογία των συστατικών που σχηματίζουν τα συσσωματώματα

Ο χώρος των εν συσωματώσει σωματιδίων είναι μικρότερος από τα μεμονωμένα σωματίδια γιατί μειώνονται οι αποστάσεις μεταξύ τους με την συσωμάτωση, ενώ η μάζα είναι ίδια και αυτό επριρρεάζει συνολικά την πυκνότητα των εναιωρημάτων με επιπτώσεις στην ταχύτητα καθίζησης

Όταν υπάρχη θολότητα στο διάλυμα

Αυτό μπορεί να οφείλεται σε

α. Σε στερεά (ιοντικά ή όχι) τα οποία εμφανίζονται σε πλήρη διασπορά και διάλυση στο νερό

β. Από κολλοειδή φάση

Κολλοειδή ιζήματα

Καθίζηση λεπτοειδώς διασκορπισμένων σωματιδίων (Κολλοειδή διαλύματα)

με την μέθοδο της φυγοκέντρησης.

Κολλοειδή σωματίδια

χαρακτηρίζονται μικροσκοπικά σωματίδια μιας χημικής ουσίας ομοιόμορφα διασκορπισμένα στο διάλυμα και λέγονται μικύλλια

διαμέτρου

από 1-100nm που μπορεί να είναι στερεά ή υγρά (σταγονίδια) ή αέρια (φυσαλίδες). Δεν διέρχονται μέσα από κυταρικές μεμβράνες

Αν το μέσο διαποράς είναι υγρό με υγρή την διαπειρώμενη ουσία τότε έχουμε γαλακτώματα

Ακόμα, αν το μέσο διασποράς είναι αέριο και η ουσία υγρή λέγονται κολλοειδή υγρά αερολύματα (σύννεφα, ομίχλη σε σύννεφα και ομίχλη) και αν το μέσο διασποράς είναι αέριο και η ουσία στερεά λέγονται κολλοειδή στερεά αερολύματα (καπνός)

(Αν το μέσο διασποράς είναι στερεό και η διασπειρώμενη ουσία ατερεή τότε έχουμε τους μαργαρίτες)

Ο διαχωρισμός με φυγοκέντρηση αφορά τα εναιωρήματα, τα γαλακτώματα και τις σκόνες

Βασίζεται στην ιδιότητα της αδράνειας που εμφανίζουν τα υλικά σώματα στην μεταφορική και στην περιστροφική κίνηση.

Στην περιστροφική κίνηση ονομάζεται ροπή αδρανείας (Ι) η οποία στην κλασσική μηχανική δίνεται από τη σχέση

Ι= cm όπου c εξαρτάται από την κατανομή της ύλης και μετριέται σε kgm²

Άρα είναι κατανοητό ότι η αδράνεια που αναπτύσσουν τα εν αιωρήσει σωματιδία εξαρτάται από το είδος τους

Οπότε ο η χρονική στιγμή που δέχονται τα αποτελέσατα της φυγοκέντρησης εξαρτώνται από την φύση τους.

Εκεί βασίζεται και ο διαχωρισμός τους

Η φυγοκέντρηση είναι μέθοδος που εφαρμόζεται για κολλοειδή μικρής περιεκτικότητας έως 5%

Για κολλοειδή διαλύματα, η καθίζηση και ο διαχωρισμός τους δεν είναι εύκολος και συχνά χρησιμοποιούνται κατακρημνιστές. Η διήθηση γίνεται αμέσως μετά

Εάν προστεθεί κατακρημννηστής αφού έχει αρχίσει η καθίζηση, στο ίζημα

Ωρίμανση Osward διαλυμάτων

Σε πολλά διαλύματα έχουμε συνκατακρήμνηση αδιαλύτων ουσιών. Έτσι το προκύπτον ίζημα αφήνεται συχνά να ωριμάσει και διατηρείται έτσι μέσα στο ίδιο μητρικό διάλυμα. Η μέθοδος αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι, λόγω διαφοράς διαλυτότητας μικρών και μεγάλων σωματιδίων, συσσωμάτωσης και άλλων διεργασιών, αφαιρούνται και περνούν στο αρχικό διάλυμα κάποιες ουσίες που έχουν πιθανόν κατακρημνηστεί μαζύ. Έτσι βελτιώνεται η καθαρότητα του ιζήματος και η δυνατότητα φιλταρίσματος

Ομοίως, καθίζηση μπορεί να συμβεί όταν αναμειγνύονται δύο διαλύματα (μεταβολή στην συγκέντρωση), όταν αλλάζει η θερμοκρασία, το ΡΗ ή ( μεταβολή στις συνθήκες άρα και στην διαλυτότητα ενός διαλύματος) η εξάτμιση (μεταβολή στην συγκέντρωση).