της Δήμητρας Σπανού, καθηγήτριας Χημικού Β/θμιας Εκπ/σης
υπό κατασκευή
Τι είναι οι ιοί
Οι ιοί είναι μικρά μολυσματικά σωματίδια μεγάθους απο 20-300nm.
Αποτελούνται από ένα πρωτεϊνικό περίβλημα (καψίδιο) μέσα στο οποίο υπάρχει τα γενετικό υλικό τους, που μπορεί να είναι DNA ή RNA.
Διαθέτουν πολύ λίγα γονίδια σε σχέση με τον άνθρωπο π.χ ο ιός της γρίπης διαθέτει 8 γονίδια (που κωδικοποιούν δομικές και μη πρωτεϊνες τους) ενώ ο άνρωπος έχει 20000-30000 γονίδια
Τα γονίδια κωδικοποιούν ένζυμα όπως τις DNA και RNA πολυμεράσες. Συμβαίνει οι πολυμεράσες των ιών να είναι πιο αποτελεσματικές από αυτές των κυττάρων ξενιστών. Έτσι στο μολυσμένο από ιούς κύτταρο παράγονται το γενετικό υλικό των ιών και όχι των κυττάρων- ξενιστών.
Συχνά περιβάλλονται από μεμβρανώδη φάκελλο με δομή μεμβράνης κυττάρου.
Αποτελούν υποχρεωτικά ενδοκυτταρικά παράσιτα, γιατί χρειάζονται οπωσδήποτε ένα κύτταρο- ξενιστή για να πραγματοποιήσουν λειτουργείες της λειτουργίες της πρωτεϊνοσύνθεσης και της αναπαραγωγής τους.
Έχουν μόνο έναν τύπο νουκλεϊνικών οξέων είτε DNA ή RNA . Αυτό αναπαράγεται από το κύτταρο του ξενιστή στο οποίο έχει εισέλθεί.
Το νουκλεϊνικό οξύ του ιού (DNA ή RNA) υποχρεώνει το κύτταρο-ξενιστή να το αναπαράγει .
Κατά αντίστοιχο τρόπο παράγονται και οι πρωτεϊνες του ιού από τον ξενιστή και όταν αυτό ολοκληρωθεί το γενετικό 
υλικό και οι πρωτεϊνες συνθέτουν νέους ιούς . Οι ιοί τότε παράγουν ένζυμο με το οποίο διαλύεται το περίβλημα του κυττάρου και οι ιοί ελευθερώνονται ψάχνοντας άλλα κύτταρα για να μολύνουν στην συνέχεια.
Αυτός ο κύκλος ζωής ονομάζεται λυτικός κύκλος
Μερικές φορές όμως το αρχικό γενετικό υλικό του ιού DNA ενσωματώνεται με το DNA του ξενιστή και αναπαράγεται μόνο με την αναπαραγωγή του ξενιστή.
Αυτός ο κύκλος ονομάζεται λυσιγόνος.
Υπάρχει περίπτωση ο λυσιγόνος να μετατραπεί σε λυτικό με την επίδραση ακτινοβολίας
Οι ιοί καταστρέφουν τα κύτταρα-ξενιστές, είτε μέσω του λυτικού κύκλου ή με τοξίνες που παράγουν.
Οι ιστοί που προσβάλλονται επιβιώνουν αν έχουν την ικανότητα να συνεχίσουν να αναγενώνται. Παράδειγμα στο κοινό κρυολόγημα, τα κύτταρα της αναπνευστικής οδού που προσβάλλονται συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται,Αντίθετα αν δεν έχουν πια την ικανότητα διαίρεσης δεν επιβιώνουν όπως τα νευρικά κύτταρα όταν προσβάλλονται από τον ιό της ης πολυομελίτιδας.
Ανάλογα με το είδος του γενετικού υλικού, οι ιοί ταξινομούνται σε ιούς DNA και ιούς RNA.
Οι ιοί αναγκάζουν το κύτταρο να παράγει τις δικές του πρωτεϊνες. Αυτό γίνεται είτε με τον κλάσσικό τρόπο, δηλαδή παραγωγή mRNA και στην συνέχεια πρωτεϊνοσύνθεση στα ριβοσώματα του ξενιστή, ή για RNA ιού κάποια RNA γονίδια λειτουργούν απευθείας σαν mRNA Οι ιοί λέγονται θετικής πολικότητας RNA ιοί.
ΆλλοιRNA ιοί παράγουν mRNA που είναι συμπληρωματικό του γονιδιακού RNA τους. Αυτοί λέγονται αρνητικής πολικότητας RNA ιοί
Μερικές φορές οι RNA πολυμεράσες κάνουν λάθη και αυτό εξηγεί γιατί οι RNA ιοί μεταλλάσσονται συχνά σε νέα στελέχη
Τι είναι οι ρετροιοί
Οι ρετροοί είναι μια ειδική κατηγορία RNA ιών. Συνθέτουν ιικό DNA χρησιμοποιώντα σαν καλούπι το RΝΑ τους και το ένζυμο αντίστροφη μεταγραφάση που μπορεί να συνθέσει DNA χρησιμοποιώντας σαν καλούπι μόνο το RNA. Στην συνέχεια το DNA του ρετροιού ενσωματώνεται σε κάποιο σημείο του γονιδιώματος του ξενιστή και μεταγράφεται σε mRNA για να δημιουργήσει τις ιικές πρωτεϊνες
Τι είναι οι κορωνοϊοί
Κορωνοϊοί είναι οικογένεια RNA ιών που προκαλούν ασθένειες σε θηλαστικά και πτηνά. Σε θηλαστικά από το κοινό κρυολόγημα, έως σοβαρές ασθένειες του αναπνευστικού στον άνθρωπο, στοις χοίρους διάροια και στα ποντίκια ηπατίτιδα και εγκεφαλομυελίτιδα. Οι κορωνοϊοί, είναι ιοί με περίβλημα και έχουν σαν γενετικό υλικό μονόκλωνο RNA θετικής πολικότητας.(λειτουργούν απευθείας σαν καλούπι mRNA) . Οι χαρακτηριστικές του ακτίνες, είναι πρωτεϊνικής φύσης και καθορίζουν τον τροπισμό του ιού. Για παράδειγμα, συνδέονται με ένζυμα και με τον τρόπο αυτό μπορούν να καθορίζουν την συμπεριβορά του ιου
ΠΗΓΕΣ
https://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2726/Biologia-G-Lykeiou-ThSp_html-apli/index3_1.html
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE_%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82_%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CF%82
https://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2726/Biologia-G-Lykeiou-ThSp_html-apli/index3_1.html
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CF%8A%CF%8C%CF%82