της Δήμητρας Σπανού, χημικού, καθηγήτριας στο 1ο Γυμνάιο Δάφνης
Ποιοι είναι οι μικροοργανισμοί
Μικροοργανισμοί ή μικρόβια χαρακτηρίζονται οργανισμοί που έχουν μικρό μέγεθος, της τάξης των μικρομέτρων (10-6 μέτρου έως 10-7 του μέτρου )
ανεξάρτητα από την κυτταρική ή υποκυτταρική τους οργάνωση.
Σαν μικροοργανισμοί χαρακτηρίζονται οι ιοί, τα βακτήρια, τα κυανοβακτήρια, τα φύκη, οι μύκητες, τα πρωτόζωα, και οι μυξομύκητες.
Άλλα χρησιμοποιούν κάποιον άλλον οργανισμό (μικροοργανισμό, φυτό, ζώο ή άνθρωπο και περνούν εκεί ένα μέρος ή ολόκληρη τη ζωή τους). Είναι ο ξενιστής. Μέσα στον ξενιστή, κάποιοι από αυτούς είναι συμβιωτικοί και κάποιο άλλοι παρασιτικοί γιατί ζουν σε βάρος του ξενιστή και εάν προκαλούν ασθένειες και λέγονται παθογόνοι.
Παθογόνοι οργανισμοί είναι οι ιοί, τα βακτήρια, οι μύκητες και τα πρωτόζωα
Προέλευση παθογόνων για τον άνθρωπο μικροοργανισμών
Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που προσβάλουν τον άνθρωπο μπορεί να προέρχονται, από άλλους μεγάλους οργανισμούς, που είτε είναι άρρωστοι ή αναρρώνουν από ασθένεια, ή είναι υγιείς αλλά είναι φορείς μικροβίων
Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορεί ακόμα να προέρχονται από το μολυσμένο περιβάλλον,
ήτοι τον αέρα, το νερό, τα ποτά, τα τρόφιμα
Με τον αέρα μεταδίδονται μικρόβια με σταγονίδια (γρίπη, ιλαρά, φυματίωση, διφθερίτιδα), ή κορνιοκτό (μικρόβια ανθεκτικά στην αποξήρανση όπως σποριογόνοι βάκιλλοι, φυματίωση, κλωστηρίδια κυρίως μέσω αναπνευστικού και αμυγδαλών)
Με το νερό και τα τρόφιμα (λοιμώξεις πεπτικού που πολλαπλασιάζονται στο έντερο όπως τυφοειδής πυρετός, δυσεντερία, το έδαφος κ.λ.π. )
μολυσμένα αντικείμενα για ανθεκτικά μικρόβια που μπορούν να ζήσουν έξω από ξενιστή για μεγάλο διάστημα , (βακτήρια κ.α.)
ενδιάμεσους ξενιστές, (άνθρωποι, ζώα) που τα μικρόβια περνούν μέσα σε αυτά κάποιο μέρος της ζωής τους και το υπόλοιπο στον άνθρωπο
που είναι από άνθρωπο σε άνθρωπο ή από ζώο σε άνθρωπο (κίτρινος πυρετός, ελονοσία, δάγκειος πυρετόςαπό κουνούπια, μθίγες,
και μηχανικούς φορείς μικροβίων κυρίως έντομα που τα είτε μεταφέρουν μηχανικά τα μικρόβια στα πόδια τους ή τα μικρόβια περνούν μέσα σε αυτά κάποιο μέρος της ζωής τους και το υπόλοιπο στον άνθρωπο
Σάνια μεταδίδινται κάποια νοσήματα στον πλακούντα από την μητέρα στο παιδί στον πλακούντα όπως η σίφυλη
Ασθένειες στο αίμα μεταδίδονται από μολυσμένες σύριγγες
Πύλες εισόδου μικροβίων στον οργανισμό και η πορεία της μόλυνσης
Τα μικρόβια οδηγούνται σε πύλες εισόδου επιλεκτικά και πολλές φορές δεν προκαλείται ασθένεια αν δεν εισέλθουν από τις πύλες αυτές. Είναι ένα είδος χημικής συγγένειας που τα οδηγεί σε αυτές (τροπισμός) Για να εισέλθουν τα μικρόβια στον οργανισμό πρέπει να παρακάμψουν εμπόδια που συναντούν στις περιοχές που εισέρχονται.
Το δέρμα καλύπτεται από σκληρα επιθηλιακά κύτταρα που είναι δύσκολο να διαρραγούν και αποτελούν έτσι φυσικό φραγμό. Ορισμένα μικρόβια όπως οι μύκητες προσβάλουν αυτό το καλυπτήριο σύστημα, αλλά δεν προχωρούν στους ιστούς.
Οι σημαντικότερες πύλες εισόδου όπως τα μάτια η μύτη τα αυτιά τα γεννητικά όργανα και η ουροδόχος κύστη καλύπτονται από βλενογόνο
Αν τα μικρόβια τελικά εισέλθουν στον οργανισμό οι περιπτώσεις που εξελίσσεται η μόλυνση είναι διαφορετικές
Τα μικρόβια μπορεί να αναπτυχθούν τοπικά αλλά να παράξουν τοξίνες που μεταφέρονται με το αίμα και βλάπτουν απομακρυσμένα όργανα (τέτανος)
Τα μικρόβια αναπτύσσονται τοπικά και μολύνουν την περιοχή (αποστήματα )
Τα μικρόβια αναπτύσσονται τοπικά αλλά προκαλούν και βλάβες σε όργανα και γενικά φαινόμενα όπως πυρετός (γρίππη)
Τα μικρόβια αρχικά προκαλουν τοπική βλάβη και μετά μεταφέρονται με το αίμα σε μακρυνούς ιστούς και εκεί πολλαπλασιάζονται
Τα μικρόβια μεταφέρονται με το αίμα σε μακρυνούς ιστούς και εκεί πολλαπλασιάζονται (μηνιγγιτιδοκοκκος εισχωρεί από τον φάρυγγα και προσβάλει τους μήνιγγες
Τα μικρόβια ακολουθούν την λεμφική οδό (αδενίτιδες)
Τα μικρόβια μεταφέρονται από έναν ιστό σε άλλον και από το ένα όργανο σε άλλο.
Ο οργανισμός προσπαθεί να αποβάλει τα μικρόβια με φυσιολογικά εκκρίματα με τον βήχα, το φτέρνισμα, την ομιλία για το αναπνευστικο, ή τα κόπρανα για το πεπτικό σύστημα.
Ακόμα με παθολογικά εκκρίματα όπως το πύον τα λέπια τις τρίχες που πέφτουν βλεννογόνο κ.α.
Ο επιθετικός μηχανισμός των μικροβίων
Τα μικρόβια φέρουν ή δημιουργούν ουσίες που προκαλούν λοιμώξεις όπως τοξίνες που έχουν παθογόνο δράση, προσβολίνες που διευκολύνουν τον πολλαπλασιασμό τους, λευκοκτονίνες που αδρανοποιούν τα λευκά αιμοσφαίρια, αιμολυσίνες που διαλύουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια, πηκτάσες που προκαλούν πήξη του αίματος, ινωδολυσίνες, υαλουρονιδάσες, και άλλα ένζυμα που καταστρέφουν ανάλογους στόχους
Ανοσία:
Η ικανότητα ενός οργανισμού να μην προσβάλεται από ορισμένα είδη μικροβίων
Είναι η φυσική ή επίκτητη, μόνιμη ή παροδική, μερική ή ολική κατάσταση του μεγάλου οργανισμού στην οποία δεν προσβάλεται από τα μικρόβια.
Η φυσική ανοσία
είναι κληρονομικές ιδιότητες λόγω των οποίων ο οργανισμός δεν προσβάλεται από κάποια ασθένεια.
Περιλαμβάνει 1. αντίσταση στις τοξίνες, 2. παρεμπόδιση των μικροβίων να εισέλθουν στον ξενιστή, (εξωτερική άμυνα: το δέρμα, την βλέννα, τα υγρά του σώματος, όπως και σε ουσίες με μικροβιοκτόνο δράση που παράγονται κατά είδη)
Διακρίνεται σε ανοσία ειδών, φυλών και ατόμων
Υπάρχουν είδη που δεν προσβάλονται από κάποιες ασθένεις (ανοσία) ενώ προσβάλονται από άλλες (οι ασθένειες ζώων δεν προσβάλουν συνήθως τον άνθρωπο. Ακόμη υπάρχουν φυλές που δεν προσβάλονται από κάποια ασθένεια (όπως οι μαύροι δεν προσβάλονται από τον κίτρινο πυρετό) 
Η φυσική ανοσία οφείλεται αφ' ενός στην παρεμπόδιση των μικροβίων να εισέλθουν στον ξενιστή, με την πρώτη γραμμή άμυνας (εξωτερικά) όπως το δέρμα, την βλένη, τα υγρά του σώματος, και σε ουσίες με μικροβιοκτόνο δράση που παράγονται κατά είδη.
Ακόμη η θερμοκρασία των 37ο του ανθρώπινου σώματος, είναι απαγορευτική για ορισμένα μικρόβια που ζουν σε μικρότερες ή μεγαλύτες, να επιζήσουν και την φαγοκυττάρωση
την Επίκτητη ανοσία,
αποκτά κανείς αυθόρμητα, όταν έχει ήδη νοσήσει από κάποια ασθένεια φανερά ή ασθένησε χωρίς να γίνει αντιληπτο και χωρίς συμπτώματα. Σχετίζεται κυρίως εδώ με την δεύτερη γραμμή άμυνας (εσωτερική) , δηλαδή την ανίχνευση των αντιγόνων και στην συνέχεια την δημιουργία αντισωμάτων από τα λευκοκύτταρα. Στην ειδική άμυνα παίρνουν μέρος Τ και Β λεμφοκύτταρα λευκοκύτταρα, πλασμοκύτταρα, δημιουργούνταιμ κύτταρα μνήμης και παράγονται αντισώματα
Το γεγονός ότι δημιουργούνται ταυτόχρονα κύτταρα μνήμης για την κατασκευή των συγκεκριμένων αντισωμάτων κάνει άμεση την παραγωγή αντισωμάτων σε περίπτωση μιας επόμενης μόλυνσης. Έτσι τα παθογόνα εξουδετερώνονται πριν πολλαπλασιαστούν και εξαπλωθούν σε όλον τον οργανισμό.
Όμως το ίδιο αποτέλεσμα έρχεται αν εισαχθούν τεχνητά στον οργανισμό παράγοντες (αντιγόνα) που θα οδηγήσουν στην ανοσιολογική απόκριση με αποτέλεσμα την κατασκευή αντισωμάτων και επομένως στην δημιουργία αντίστοιχων κυττάρων μνήμης. Αυτά τα αντιγόνα μπορεί να είναι, εξασθενημένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί ή τμήματα αυτών, ή ουσίες που παράγουν που μπορούν να δώσουν την ταυτότητα του μικροοργανισμού.
Μια άλλη μορφή ανοσίας είναι η συγγενής ανοσία που μεταβιβάζεται από τις μητέρες στα έμβρυα μέσω του πλακούντα και από τις μητέρες στα βρέφη μέσω του μητρικού θηλασμού.
Τα αντισώματα έχουν διάρκεια ζωής από 30 -90 ημέρες αλλά καμμιά φορά ζουν και έως 6 μήνες
για περισσότερες λεπτομέριες Η Βιοχημεία του Ανοσοποιητικού Συστήματος . Μέρος πρώτο Κύτταρα , Χημικές ουσίες και διαδικασίες στην μάχη κατά των παθογόνων οργανισμών
Δήμητρα Σπανού
ΠΗΓΕΣ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ Ι.Β. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Σ.Ε ΤΖΑΝΝΕΤΗΣ, Γ.Ο. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
https://www.slideshare.net/npapadimitropoulos/43-15127820
Ποιοι είναι οι μικροοργανισμοί
Μικροοργανισμοί ή μικρόβια χαρακτηρίζονται οργανισμοί που έχουν μικρό μέγεθος, της τάξης των μικρομέτρων (10-6 μέτρου έως 10-7 του μέτρου )
ανεξάρτητα από την κυτταρική ή υποκυτταρική τους οργάνωση.
Σαν μικροοργανισμοί χαρακτηρίζονται οι ιοί, τα βακτήρια, τα κυανοβακτήρια, τα φύκη, οι μύκητες, τα πρωτόζωα, και οι μυξομύκητες.
Πολλοί από τους μικροοργανισμούς περνούν την ζωή τους στο φυσικό περοβάλλον, στο νερό όπως το πλαγκτόν, στο έδαφος όπως τα νιτροποιητικά βακτήρια, όπως πολλοί μύκητες.
Άλλα χρησιμοποιούν κάποιον άλλον οργανισμό (μικροοργανισμό, φυτό, ζώο ή άνθρωπο και περνούν εκεί ένα μέρος ή ολόκληρη τη ζωή τους). Είναι ο ξενιστής. Μέσα στον ξενιστή, κάποιοι από αυτούς είναι συμβιωτικοί και κάποιο άλλοι παρασιτικοί γιατί ζουν σε βάρος του ξενιστή και εάν προκαλούν ασθένειες και λέγονται παθογόνοι.
Παθογόνοι οργανισμοί είναι οι ιοί, τα βακτήρια, οι μύκητες και τα πρωτόζωα