Αρχική Σελίδα > Το Ενδοκρινικό Σύστημα των Οργανισμών. Μέρος τέταρτο. Οι υποφυσιοτρόπες ορμόνες του υποθάλαμου του εγκεφάλου, τροπίνες ορμόνες και η αυξητική (GH) της υπόφυσης, ορμόνες μεταβολισμού στον θυρεοειδή αδένα, ορμόνες "έκτακτης ανάγκης" επινεφρίδιων

Το Ενδοκρινικό Σύστημα των Οργανισμών. Μέρος τέταρτο. Οι υποφυσιοτρόπες ορμόνες του υποθάλαμου του εγκεφάλου, τροπίνες ορμόνες και η αυξητική (GH) της υπόφυσης, ορμόνες μεταβολισμού στον θυρεοειδή αδένα, ορμόνες "έκτακτης ανάγκης" επινεφρίδιων

Δήμητρα Σπανού καθηγήτρια Χημικός

στα παιδιά μου,

και για να ανοίγουνε δρόμοι.

ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣ ΚΑΙ Η ΥΠΟΦΥΣΗ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

(οπως λέμε η Κ.Υ.Π. και η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ για ένα ΚΡΑΤΟΣ)

Ο υποθάλαμος, το τμήμα του εγκεφάλου που επικοινωνεί με τον φλοιό, το στέλεχος και την υπόφυση είναι αυτός που "γνωρίζει" τα περισσότερα από τα αισθήματα που βιώνονται από το σώμα όπως πόνος ή απόλαυση, και άλλα που δεν είναι συνειδητά όπως τα επίπεδα ουσιών στο σώμα ( ορμονών ή των θρεπτικών συστατικών κ.λ.π.).

Ο έλεγχος που ασκεί στους υπόλοιπους αδένες γίνεται μέσω της υπόφυσης. Αυτό γίνεται μέσω της παρασκευής μικρών πεπτίδιων -ορμονών που έχουν αποκλειστικό στόχο την διέγερση της υπόφυσης και γι αυτόν τον λόγο λέγονται υποφυσιοτρόπες ορμόνες

(Αυτές αφού ενωθούν με πολυπεπτίδια μεταφέρονται μέσω νευρικών ινών στην υπόφυση και αποθηκεύονται εκεί, μέσα στις διευρυμένες απολήξεις των νευροαξόνων. Τον ρόλο τους θα αναφέρουμε στην συνέχεια)

Ο υποθάλαμος συνθέτει επίσης και δυο πολύ σημαντικές ορμόνες του οργανισμού, την Ωκυτοκίνη και η αντιδιουρητική ορμόνη ADH που λειτουργούν ανεξάρτητα από την υπόφυση.

Η υπόφυση με την σειρά της, με την επίδραση των υποφυσιοτρόπων ορμονών του υποθάλαμου, παράγει άλλες ορμόνες . Τις τέσσερες τροπίνες-ορμόνες ωχρινοτρόπου (LH), θηλακιοτρόπου (FSH) της θυρεοειδοτρόπου (TSH) φλοιοτρόπος ορμόνη (κορτικοτροπίνης ACTH) , Αυτές είναι τροπίνες επειδή διεγείρουν άλλους ενδοκρινείς αδένες του σώματος, οι οποίοι πιθανόν να δώσουν και για μια τρίτη σειρά ορμονών που θα επηρρεάσουν κύτταρα-στόχους για να φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα

(κορτικορελίνη)

Συγκεκριμένα

H γοναδογρελίνη του υποθαλάμου, προκαλεί αύξηση των ορμονών ωχρινοτρόπου (LH) και (γοναδορελίνη)

θυλακιοτρόπου (FSH) της υπόφυσης

, η προτιρελίνη του υποθαλάμου της θυρεοειδοτρόπου (TSH) της υπόφυσης , η κορτικορελίνη του υποθαλάμου της φλοιοεπινεφριδιοτρόπος ορμόνη (κορτικοτροπίνης ACTH) της υπόφυσης, και

η σερμορελίνη του υποθαλάμου της αυξητικής ορμόνης της υπόφυσης. Αντίθετα η σωματοστατίνη είναι ανασταλτικός παράγοντας της αυξητικής ορμόνης και της TSH. Eπίσης αναστέλλει τις εκκρίσεις του πεπτικού σωλήνα.

Η υπόφυση όμως παράγει άμεσα κι δύο άλλες πολύ σημαντικές ορμόνες την αυξητική ορμόνη ή σωματοτρόπο (GH) και την προλακτίνη που δρουν χωρίς να είναι τροπίνες

ΟΙ ΤΡΟΠΙΝΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ

Η ωχρινοτρόπος (LH) Στον άνδρα επιδρά σε ειδικά κύτταρα του όρχεως (κύτταρα Leyding) και διεγείρει την παραγωγή μιας τρίτης στη σειρά ορμόνης της τεστοστερόνης ενώ στην γυναίκα αντοίστοιχα την παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης στον αδένα των ωοθηκών και συντελεί στην ωοθηλακιορρηξία

Η θυλακιοτρόπος (FSH) Στον άνδρα δρα σε ειδικά κύτταρα του όρχεως τα κύτταρα του Sertoli και διεγείρει την σπερματογένεση στην γυναίκα την ωρίμανση των ωοθηκών

Η φλοιοεπινεφριδιοτρόπος ορμόνη (κορτικοτροπίνης ACTH) Επιδρά στα επινεφρίδια όπου διεγείρει την έκκριση κορτιζόλης

Η θυρεοειδοτρόπου (TSH) διεγείρει το θυρεοειδή αδένα να παράγει θυροξίνη (Τ₄), και στη συνέχεια, τριιωδοθυρονίνη (Τ₃), η οποία διεγείρει τον μεταβολισμό σχεδόν όλων των ιστών του σώματος

ΚΑΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΟΡΜΟΝΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Η αυξηση του σώματος

Η Αυξητική ή Σωματότροπος Ορμόνη (GH) ή (STH ) της υπόφυσης και η ανασταλτική της σωματοστατίνη από τον υποθάλαμο

Η ορμόνη αυτή είναι λεύκωμα που παράγεται από τον πρόστιο λοβό της υπόφυσης και επηρρεάζει την αύξηση του σώματος

Συνέπειες της αυξητικής ορμόνης

Προκαλέι αύξηση του οργανισμού και σαν αύξηση θεωρείται ο πολλαπλασιασμός και η αύξηση του μεγέθους των κυττάρων που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των πρωτεινών και όχι της απόθεσης λίπους στα κύτταρα ή η κατακράτηση νερού και αλάτων

Αιτίες για την έκκριση της GH

Υπάρχουν πολλές αιτίες για την έκκριση αυτής της ορμόνης που δεν είναι τροπίνη αλλά επηρρεάζει άμμεσα τον οργανισμό.

Η μυϊκή εργασία, η υπογλυκαιμία, η νηστεία, η πρόσληψη πρωτεινών , η αύξηση στο αίμα ορισμένων αμινοξέων, η έκκριση η χορήγηση γλυκαγόνης,

Η έκκριση αυξάνει κατά τον ύπνο, μετά από ψυχική ή σωματική επιβάρυνση (stress)

Πως δρα η αυξητική ορμόνη

Επηρρεάζει τον μεταβολισμό ως εξής: Διοχετεύει αμινοξέα μέσα στα κύτταρα από τον εξωκυττάριο χώρο και ενισχύεται ο αναβολισμός του λευκώματος δηλαδή η αύξηση των πρωτεϊνών στα κύτταρα. Ταυτόχρονα περιορίζει την νεογλυκογένεση που είναι η δημιουργία γλυκόζης και γλυκογόνου από αμινοξέα του πλάσματος που είναι γλυκογενετικά . Ο οργανισμός εξαναγκάζεται στην έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας ( η ινσουλίνη βοηθά την γλυκόζη να εισέλθει από το αίμα στα κύτταρα)

Η αυξητική ορμόνη όμως , εμποδίζει την είσοδο γλυκόζης στα κύτταρα και αντίθετα κινητοποιεί τα λίπη από τις λιποαποθήκες και τα διευκολύνει να εισέλθουν στο κύτταρα όπου θα χρησιμοποιηθούν σαν καύσιμη ύλη για την σύνθεση των πρωτεινών και τις άλλες ανάγκες.

Τελικά στον αναβολισμό αυτό συμμετέχει τώρα και η ινσουλίνη και

ο μεταβολισμός εκτρέπεται προς την σύνθεση πρωτεινών και την καύση των λιπών.

Η αυξητική ορμόνη αυτή παίζει σημαντικό ρόλο στην κατά μήκος αύξηση του σώματος γιατί επιδρά θετικά στην αύξηση του συνδετικού χόνδρου ανάμεσα στην διάφυση και επίφυση των επιμήκων οστών. Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του σκελετού και μετά την συμπλήρωση της ανάπτυξης του σώματος τυχόν υπερέκκριση της GH ορμόνης, προκαλεί αύξηση διαφόρων οργάνων του σώματος (ήπαρ, νεφροί, γλώσσα, γεννητικά όργανα κ.λ.π.) καθώς και τμημάτων σκελετού (μεγαλοακρία)

Σε περίπτωση υπολειτουργίας του πρόσθιου λοβού της υπόφυσης

εμφανίζεται νανισμός με φυσιολογικές όμως αναλογίες και κανονική διανοητική ανάπτυξη και λειτουργίες.

Υπάρχει ανασταλτικός παράγοντας για την έκκριση της αυξητικής ορμόνης που εκκρίνεται από τον υποθάλαμο και λέγεται σωματοστατίνη GH-IH

Οι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα και ο μεταβολισμός του οργανισμού

Θυροξίνη (Τ4) και τριιωδοθυροξίνη (Τ3 ) ου θυρεοειδούς και η τροπίνη θυρεοειδοτρόπος (TSH) από την υπόφυση

Ο ρόλος του ιωδίου στον μεταβολισμό

Ο προστατευτικός ρόλος του σεληνίου στον θυρεοειδή αδένα από την οξειδωτική δράση του ιωδίου

Η θυρεοτρόπος ορμόνη της υπόφυσης (TSH) διεγείρει τον θυρεοειδή αδένα που παράγει δυο ορμόνες την και την τριιωδοθυροξίνη Τ3 (που θεωρείται ασθενέστερη ) και την τετραιωδοθυρονίνη Τ4 (με 4 ιώδια στο μόριο)

Ενεργούν σχεδόν σε όλα τα κύτταρα με αύξηση σην κατανάλωση του οξυγόνου (βασικός μεταβολισμός)

Αυτό συμβαίνει ως εξής:

Δράση των ορμονών του θυρεοειδούς

Η δράση των ορμονών του θυρεοειδούς, που επιδρούν απευθείας στον πυρήνα των κυττάρων χωρίς υποδοχέα, καταλήγει στα μιτοχόνδρια. Εκεί αποσυνδέει φωσφωρικές ομάδες από το ATP μετατρέποντάς το σε ADP και ελευθερώνει ενέργεια σε μορφή θερμότητας. Λειτουργεί δηλαδή αντίθετα με τον μεταβολισμό που από τις οξειδώσεις του εξοικονόμεί και αποθήκευσει ενέργεια μέσω της φωσφωρυλίωσης της διφωσφωρικής αδενοσίνης σε τριφωσφωρική Η ενέργεια αυτή υποβιβάζεται σε θερμική και γενικά μειώνεται η απόδοση της οξειδωτικής διεργασίας του μεταβολισμού. Συνέπεια είναι η αύξηση του μεταβολισμού ώστε να επανέλθει το ATP στα φυσιολογικά

Με τις ορμόνες αυτές επιχειρείται από τον οργανισμό

Ο έλεγχος του μεταβολισμού και η διαχείριση της ενέργειας του οργανισμού

Τον σημαντικό ρόλο στην δράση των ορμονών του θυρεοειδούς παίζει το πολύ δραστικό (ισχυρό οξειδωτικό) Ιώδιο που επιταχύχει την "καύση" των ουσιών των τροφών.Το Ιώδιο συναντάται ελεύθερο ή σε ενώσεις και η μεγαλύτερη περιεκτικότητα ιωδίου συναντάται στον θυροειδή αδένα. Λόγω της μεγάλης δραστικότητας του ιωδίου μπορεί να υπάρξουν βλαβερές συνέπειες και στον ίδιον τον αδένα γι αυτό συνυπάρχει μαζύ με το στοιχείο σελήνιο που είναι αντιοξειδωτικό κι έτσι αποτρέπει τις βλαβες που μπορεί να προκαλέσει η μεγάλη συγκέντρωση του Ιωδίου στον αδένα.

Τι προκαλείται στον οργανισμό

Αφού λοιπόν όπως είδαμε διασπάται το ATP , ο μεταβολισμός επιταχύνεται ώστε το ATP του οργανισμού να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα. Έτσι με την βοήθεια των ορμονών του θυρεοειδούς Τ3 και Τ4,

Επιταχύνεται ο μεταβολισμός του λευκώματος. Εάν το λεύκωμα που προσλαμβάνεται είναι αρκετό τότε έχουμε και αύξηση του σώματος με έκκριση αυξητικής ορμόνης.

Αύξηση της χρησιμοποίησης γλυκόζης στα κύτταρα και απομύζυση γαλακτόζης από το έντερο

Κινητοποίηση λίπους από τις λιποαποθήκες αύξηση των ελεύθερων λιπαρών στο πλάσμα

ακόμα οι ορμόνες αυτές προκαλούν,

Διεγερτική επίδραση στον εγκέφαλο που όμως αν υπάρχει υπερέκκριση καταλήγει σε ευερεθιστικότητα ενώ σε υποθερεοειδισμό καταλήγει σε διανοηική νωθρότητα

Φυσιολογική ανάπτυξη του νευρικού συστήματος στα παιδιά

Πως ελέγχονται οι θυρεοειδείς ορμόνες

Πως επιτυγχάνεται η ρύθμιση της έκκρισης των ορμονών του θυρεοειδούς

Όπως είδαμε τα επίπεδα των Τ3, Τ4 στο πλάσμα σχετίζονται με την θυρεοτρόπο ορμόνη της υπόφυσης (TSH) . Αυτή ελέγχει και την ποσότητα των ορμονών αυτών ως εξής:

Η (TSH) ελέγχει την αύξηση σε βάρος του θυρεοειδούς αδένα, και τον ρυθμό πρόσληψης ιωδίου ωστε να παραχθούν οι Τ3 και Τ4

Η (TSH), όταν στο μειωθεί η συγκέντρωση των Τ3 και Τ4 στο πλάσμα αυξάνεται η παραγωγή της, και αντίστροφα.

Η (TSH), ενεργοποιεί ένζυμα των κυττάρων που αποσπούν μόρια Τ3 και Τ4 και α διοχετεύουν στο αίμα.

Επίσης αυξάνεται σε ψυχρό περιβάλλον γιά ώστε να ελευθερωθεί θερμότητα και περιορίζεται με την ζέστη

Σε περίπτωση υπερθυρεοειδισμού δεν ανεχόμαστε το θερμό περιβάλλον και υπάρχει συνεχής εφίδρωση και συνήθως συνοδεύεται από απίσχανση. Παρατηρείται υπερεθιστικότητα, νευρικόητα, τρέμουλο των δακτύλων, εύκολος κάματος στο μυικό, ταχυκαρδία και αυξημένη καρδιακή παροχή που ωδηγεί στην υπερτροφία της καρδιάς και ττην καρδιακή ανεπάρκεια. Η υπερλειτουργία συχνά οφείλεται σε άνα αντίσωμα (γ σφαιρίνη) που είναι η απάντηση του ανοσοποιητικού σε αντιγόνο που προέρχεται από τον θυρεοειδή αδένα.

Σε περίπτωση υποθυρεοειδισμού από αφαίρεση ή ανεπάρκεια του αδένα, ελαττώνεται ο μεταβολισμός, η καρδιακή παροχή και η πίεση του αίματος χαμηλή.

Οιδήματα στο δέρμα , υπνηλία και αυξημένη χοληστερόλη.

Πως συνδέονται οι ορμόνες του θυρεοειδούς με άλλες ορμόνες

Με την αυξητική ορμόνη όπως είδαμε παραπάνω όταν έχουμε περίσσεια πρωτεινών
Με τις κατεχολαμίνες της μυελώδους μοίρας των επινεφριδίων. Οι ορμόνες του θυρεοειδούς συντελούν στην αύξηση των υποδοχέων των ορμονών των κατεχολαμινών στην καρδιά με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη πρόσληψη κατεχολαμίνων εκεί και πιο έντονη λειτουργεία της καρδιάς (που είναι αποτέλεσμα δράσης των κατεχολαμίνων όπως βλέπουμε στην συνέχεια)
με τις ορμόνες του φύλου

Ορμόνες των επινεφριδίων:

Η λειτουργία του οργανισμού σε έκτακτες ανάγκες

Κατεχολαμίνες που εκφράζουν λειτουργίες του συμπαθητικού και κορτικοειδή ( αλατοκορτικοειδή για ρύθμιση κίνησης ιόντων στις μεμβράνες , γλυκοκορτικοειδή (κορτιζόλη) που εκφράζει παρασυμπαθητικό ΝΣ, ανδρογόνα οιστρογόνα )

Δυο κατηγορίες ορμονών με ρυθμιστική δράση αυτές που παράγονται

1. αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη από την μυελώδη μοίρα του φλοιού των επινεφριδίων

2.αλατοκορτικοειδή, γλυκοκορτικοειδή, ανδρογόνα, οιστρογόνα από φλοιώδη μοίρα των επινεφριδίων

Αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη (μυελώδης μοίρα φλοιού επινεφριδίων)

Η μυελώδη μοίρα του φλοιού των επινεφριδίων , αποτελεί γάγγλιο του συμπαθητικού συστήματος, που νευρώνεται από νευρικές ίνες που σχετίζονται με τον θώρακο και μέση

Εκκρίνει τις ορμόνες που ανήκουν στις κατεχολαμίνες (παράγωγα ) αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη και Το ερέθισμα της παραγωγής τους είναι οι νευρικές ώσεις, που προέρχονται από το κέντρο στους οπίσθιους πυρήνες του υποθαλάμου. Οι ώσεις αυτές μπορεί να δημιουργούνται από πτώση αρτηριακής πίεσης, μείωση οξυγόνου, υπογλυκαιμία, κακουχία, εντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, πόνος και ένταση, μυική άθληση, προβλήματα στον εγκέφαλα. Το ποσοστό τους είναι ανάλογο του ερεθίσματος .

Οι κατεχολαμίνες που είναι η σύνθεσή τους ξεκινά από τα αμινοξέα φαινυλαλανίνη και τυροσίνη.

Συνοπτικά η βιοσύνθεση της αδρεναλίνης παρέχεται από το ακόλουθο σχήμα αντιδράσεων [Αναφ. 4]:

(Η Χημική Ένωση του Μήνα)

επιδρούν στα κύτταρα στόχους μέσω των αδρενεργικών υποδοχέων της κυτταρικής μεμβράνης των συγκεκριμένων κυττάρων

Η επίδρασή τους είναι σύντομη γιατί αδρανοποιούνται σε διάφορουν ιστούς και στο ήπαρ από ένζυμα

Η Αδρεναλίνη (ο τρόμος)

Η αδρεναλίνη εκρίνεται από τα επινεφρίδια και προκαλεί

αγγειοσυστολή στις φλέβες, τα αγγεία του δέρματος και στον γαστρεντερικό σωλήνα άρα μεγαλύτερη προσφορά αίματος στην καρδιά, άσπρισμα στο δέρμα και αιμοστατική δράση, τάση για εκκένωση του εντέρου αύξηση της μεγάλης πίεσης
αύξηση στην ένταση της συστολής της καρδιάς, ταχυκαρδία, ελάττωση της μικρής πίεσης
αγγειοδιαστολή στα αγγεία των μυών ν

Πως δρα η αδρεναλίνη

Η αδρεναλίνη, ενεργοποιεί την φωσφορυλάση του ήπατος και των μυών, ένζυμο που καταλύει την αντίδραση της ελευθέρωσης γλυκόζης από

το γλυκογόνο του ήπατος και έτσι ενισχύεται η γλυκόλυση και η παροχή ενέργειας στον οργανισμό, ώστε να ανταπεξέλθει στο στρες. Σους μύες όμως που δεν υπάρχει το ένζυμο φωσφατάση για να προχωρήσουν κανονικά οι αντιδράσεις της γλυκόλυσης,

το γλυκοζο-1-φωσφορικό οξύ που προέρχεται από την διάσπαση του γλυκογόνο μετατρέπεται όχι σε κιτρικό οξύ αλλά σε γαλακτικό οξύ και από αυτό , όσο δεν καταναλώνεται στους μυες, μεταφέρεται στο ήπαρ σε μορφή γλυκόζης ή γλυκογόνου

Η νοραδρεναλίνη (ο φόβος)

fear86 Η νοραδρεναλίνη είναι πρόδρομη της αδρεναλίνης, εκκρίνεται , από απολήξεις των νευρικών ινών του αδρενεργικού νεύρου του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και αυξάνει την αντίσταση όλων των αγγείων

Τι προκαλεί

Συνέπεια αυτού προκαλείται βραδυκαρδία
Αυξηση μεγάθους αναπνοής, μείωση τάσης CO2 στο αίμα Διαστολή βρόγχων
Στο γαστροεντερικό χαλάρωση λείων μυικών ινών αλλά συστολή των σφιγκτήρων . Συνέπεια μερικές φορές επιβράδυνση στην προώθηση του περιεχόμενου και συγκέντρωση αερίων
Στους γραμμωτούς μυες διαστέλλονται τα αγγεία, αυξάνει η αιμάτωση, αυξάνει η δύναμη της δράσης τους και καθυστερεί ο κάματος.
Στα νευρικά κέντρα ασκείται διεγερτική επίδραση αφού η νοραδρεναλίνη είναι επίσης και νευροδιαβιβαστής

Ελεγχος των κορτικοειδών

1. Τα κορτικοειδή ελέγχονται κυρίως από την φλοιοεπινεφριδιοτρόπο ορμόνη (κορτικοτροπίνης ACTH) της υπόφυσης του εγκεφάλου

Η παραγωγή της φλοιοεπινεφριδιοτρόπου ορμόνη ή κορτικοτροπίνης ACTH ( η οποία στην συνέχεια διεγείρει για παραγωγή στερινοειδών) προκαλείται μετά από έκθεση σε κάποιον βλαβερό παράγοντα όπως νόσος, έντονο ψύχος, υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος, έντονη μυική δραστηριότητα, ψυχολογική επιβάρυνση

2. Όμως ο έλεγχος και η ρύθμιση στην παραγωγή κορτικοειδών επηρρεάζεται και από το Αυτόνομο Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα. Το ΑΝΣ μέσω σπλαγχνικών νευρικών συνδέσεων ασκεί διαγερτική δράση στα κύτταρα του φλοιού των επινεφριδίων ανεξάρτητα από την ACTH. Έχει βρεθεί ένας μεγάλος αριθµός υποδοχέων για παράγοντες από το ενδοθήλιο και το λιπώδη ιστό καθώς και για κυτταροκίνες σε επινεφριδιακά κύτταρα

3. Είναι δυνατόν με αλλαγές στην ευαισθησία των υποδοχέων της κορτικοτροπίνης (ACTH) να επηρρεαστεί η δραση της

4. Ακόμα τα γλυκοκορτικοειδή που είναι λιποδιαλυτά μόρια και περνούν ο εγκεφαλονωτιαίο φραγμό ασκούν ρύθµιση στην έκκριση της κορτικοτροπίνης (ACTH) μέσω της υπόφυσης αλλά και νευρώνων που βρίσκονται στον ιππόκαμπο

Αλατοκορτικοειδή, γλυκοκορτικοειδή, ανδρογόνα, οιστρογόνα

(στερινοειδή της φλοιώδους μοίρας των επινεφριδίων)

H χοληστερόλη είναι η πρόδρομη ουσία των στερινοειδών ορμονών

Τα κύτταρα των επινεφριδίων την προσλαμβάνουν από την LDL (η κακή χοληστερόλη ) ή την συνθέτουν

Αλδοστερόνη (αλατοκορτικοειδές)

Αυξάνεται το αίμα στον οργανισμό

Η αλδοστερόνη και κάποια άλλα αλαοκορτικοειδή, όπως η δεσοξυκορτικοστερόνη, επιδρούν στους ηλεκτρολύτες του οργανισμού, όπως τα ιόντα Νατρίου Καλίου, Χλωρίου και υδρογόνου και μέσω αυτών στην κατακράτηση ή την απέκκριση νερού στα υδατικά διαλύματα του οργανισμού όπως ούρα, αίμα, μεσσοκυττάρια ουσία, πλάσμα.

Τα αλατοκορτικοειδή, επηρρεάζουν τον ρυθμό διακίνησης των ιόντων αυτών δια μέσου των κυτταρικών μεμβρανών, μέσω της αύξησης εξωκυττάριου υγρού λόγω την κατακράτηση χλωριούχου νατρίου. . Eυνοείται η απορρόφηση ιόντων νατρίου και νερού, από τους ουροφόρους οδούς προς το αίμα και η απέκκριση ιόντων Κ προς τα ούρα. Επίσης ευνοείται η απορρόφηση ιόντων νατρίου άρα και μορίων νερού ( λόγω φαινομένων ώσμωσης) από το παχύ έντερο προς το αίμα. Αυτό έχει σαν γενικότερη συνέπεια την αύξηση του όγκου του αίματος και της πίεσης και με την σύνηθη διαδικασία την αύξηση της παραγωγής και απέκκρισης των ουρων (διουρητική ορμόνη).

Η απορρόφηση νερού από το παχύ έντερο έχει σαν ανεπιθύμητη συνέπεια την δυσκοιλιότητα

Άγχος - στρες θεωρούνται βασικές αιτίες δυσκοιλιότητας.

Η έλλειψη ή ανεπάρκεια αλατοκορτικοειδών έχει σαν συνέπεια την ολιγαιμία και την αιμοσυμπύκνωση.

(Η ορμόνη που επιτελεί αντίθετες λειτουργίες από την αλδοστερόνη είναι η ορμόνη του υποθαλάμου βασοπρεσσίνη ADH (αντιδιουρητική)

Η αύξηση της απελευθέρωσης της ADH στον υποθάλαμο συνδέεται με καταστάσεις κυτταρικής αφυδάτωσης και ελέγχεται από τα επίπεδα της ωσμωτικής πίεσης στα υγρά του οργανισμού τα οποία τα διατηρεί σε φυσιολογικά επίπεδα. Συνδέεται με την συμπεριφορά και επηρρεάζεται από το stress

Επιδρά στα κύτταρα των αθροιστικών σωληναρίων στα νεφρά και προκαλεί αύξηση της διαβατότητάς τους σε νερό)

Κορτιζόλη (γλυκοκορτικοειδές )

(το άγχος αλλά και η αντίδραση στο stress)

Επιδρά στον διάμεσο μεταβολισμό θρεπτικών ουσιών για αντιμετώπιση του stress

A. Δημιουργώντας συνθήκες ενεργειακής επάρκειας ώστε με ασφάλεια ο οργανισμός να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο
Ευνοεί την νεογλυκογένεση στο ήπαρ που είναι η παραγωγή γλυκόζης και γλυκογόνου από αμινιξέα
Προάγει την κινητοποίηση λιπών από τις λιποαποθήκες και την ελευθέρωση λιπαρών οξέων στο αίμα (θετικός ισολογισμός, χωρίς δηλαδή να ελαττώνεται το αποθηκευμένο λίπος)
Καταβολική και αντιαναβολική δράση στο λεύκωμα, αύξηση ελεύθερων αμινιξέων στο αίμα αντίθετα στους ιστούς.

Όμως ταυτόχρονα ελλαττώνονται οι πρωτεινες του οργανισμού με ολέθριεες συνέπειες

Σαν παράδειγμα, στον θυμό αδένα ( παραγωγή αντισωμάτων) σαν συνέπεια της δράσης της κορτιζόλης , εμφανίζεται ατροφία και αυτό βέβαια, περιορίζει την παραγωγή αντισωμάτων και εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα

Εξαιρούνται τα κύτταρα του ήπατος (όπου βέβαια εκεί γίνεται η παραγωγή γλυκόζης)

Η επίδραση της κορτιζόλης στο σώμα

Αυξάνουν την αντιδραστικότητα των λείων μυικών ινών των αγγείων προς τις κατεχολαμίνες,
εξασκούν στην καρδιά ιονότροπο επίδραση,
επιταχύνουν την απομύζηση λίπους από το έντερο προς την λέμφο.

Γενικά η αντίσταση του οργανισμού σε εντασιογόνα ερεθίσματα αυξάνεται

Αλλά

Προάγουν την έκκριση υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι οπότε και περιορίζεται η αντίσταση του βλεννογόνου του στομάχου στο γαστρικό υγρό

Η επίδραση της κορτιζόλης στο ΚΝΣ και έλεγχος - παλίνδρομη ρύθμιση παραγωγής κορτικοτροπίνης

Τα γλυκοκορτικοειδή (κορτιζόλη υδροκορτιζόνης και κορτικοστερόνη) είναι λιποδιαλυτά μόρια και περνούν τον αιµατοεγκεφαλικό φραγµό.

Δρουν σε ευαίσθητους , στα γλυκοκορτικοειδή, νευρώνες που βρίσκονται στον ιππόκαµπο και οι οποίοι προβάλλουν στον υποθάλαµο. Οι συγκεκριµένοι νευρώνες επηρεάζουν τη δραστηριότητα των κορτικοτρόπων CRH (ορμόνη του υποθάλαμου) νευρώνων και καθορίζουν την ανταπόκριση της υπόφυσης στα γλυκοκορτικοειδή.

Μετά από μεμονομένη έκθεση στο stress να αναστείλουν τα γλυκοκορτικοειδή επιδρούν έτσι ώστε να αναστείλουν την οξεία αύξηση στην ACTH ( ορμόνη της υπόφυσης)

Ο τρόπος που επενεργούν προκαλεί αίσθημα ευεξίας και ευφορίας

Σε χρόνιες όμως ή παρατεταμένες καταστάσεις stress λειτουργούν ανίθετα ενεργοποιώντας τον άξονα Υποθάλαμος - Υπόφυση- Επινεφρίδια

Η ανασταλτική ανατροφοδότηση των γλυκοκορτικοειδών στην έκκριση της φλοιοτρόπου ACTH ( από την υπόφυση) μπορεί να έχει σαν συνέπεια την ατροφία και την λειτουργική ανεπάρκεια του φλοιού των επινεφριδίων

Μεταλλαξιογόνα επίδραση της κορτιζόλης και των άλλων ορμονών του άγχους

Μας γερνάει: Οι ορμόνες του άγχους, όπως η κορτιζόλη καταστρέφουν τις απολήξεις των χρωμοσωμάτων που παίζουν προστατευτικό ρόλο με συνέπεια τα κύτταρα του σώματος δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν φυσιολογικά. Ο ρόλος των τελομερών έχει συνδυαστεί με την γήρανση,

Έκπτωση σε μάθηση και μνήμη από μακροχρόνιες στρεσσογόνες καταστάσεις

Μακροχρόνια επίδραση των ορμονών του sress προκαλεί μείωση του όγκου του ιππόκαμπου στον εγκέφαλο (δραση κορτιζόλης) που είναι η περιοχή που είναι υπεύθυνη για την μάθηση και την μνήμη

Στην έκκριση της ACTH επιδρούν η στάθμη των γλυκοκορτικοειδών στο αίμα, όλα τα εντασιογόνα συναισθήματα και η αδρεναλίνη

Οι απλοί και διπλοί εστέρες της γλυκερόλης που συναντάμε στο κεφίρ ελλαττώνουν τις ορμόνες του στρες κορτιζίνη και νοραδρεναλίνη

Ανδρογόνα και οιστρογόνα των επινεφριδίων

Αυτά ελέγχονται από την υπόφυση μέσω της της φλοιοτρόπου ACTH σε αντίθεση με τις γεννητικές ορμόνες των όρχεων και των ωοθηκώνΗ

Η προσέγγιση των δυο φύλων , δίνει την ανάλογη ένταση , ώστε να έχουμε την έκκριση της φλοιοτρόπου ACTH . Η κατάσταση ετοιμότητας που συνεπάγεται αυτό, κρίνεται απαραίτητη από την φύση και τον οργανισμό μας, για να ανταπεξέλθουμε ότι μπορεί να προκύψει και σε κάθε περίπτωση

Τελικά αυτό που ήδη γνωρίζουμε στην ζωή ότι δηλαδή το κεφάλι μας τα κάνει όλα το βλέπουμε εδώ καθαρά

Οι ορμόνες του εγκεφάλου, να καλύπτουν τις ανάγκες όλου του οργανισμού ,να συντονίζουν και να επαναπροσδιορίζουν την λειτουργία του σε περίπτωση εξωτερικών ή εσωτερικών μεταβολλών, να παίρνουν και να στέλνουν μυνήματα μέσω των ορμονών.